دور دوّم دروس علم رجال حضرت آیت الله العظمی حاج واعظ زاده بهسودی(دام ظله)

درس 47:

شنبه 22/2/1403 هـ.ش مطابق با 2/ ذی القعده/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت^(ع).

تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.

برقی کیست و خصوصیات کتابش چیست؟

رجالی ها در اینکه برقی چه کس است اختلاف دارند و لذا ایشان را یکی از سه نفر می دانند که به ترتیب یادآور می شویم:

1. ایشان احمد بن محمد بن خالد برقی صاحب کتاب “المحاسن” متوفّی سال 274 هـ.ق یا سال 280 هـ.ق می باشد.
2. ایشان پسرش عبدالله بن احمد برقی می باشد.
3. ایشان نوه­اش احمد بن عبدالله بن احمد برقی می باشد که مرحوم صدوق از وی روایت نموده.

انصاف: اینست که ایشان نوه است که احمد بن عبدالله باشد و همین نظر را استاد ما آیت الله سبحانی نیز دارد و امّا این گزینش ما ناشی از قرائن و شواهدی است که از کتاب برقی که همان رجالش باشد می باشد و قرائن و شواهد قرائن و شواهد ذیل است:

1. برقی در کتاب رجالش موارد زیادی را استناد نموده به کتاب سعد بن عبدالله بن ابی خلف اشعری قمی متوفّی سال 301 یا 299 هـ.ق و سعد بن عبدالله از کسانی است که روایت نموده از احمد بن محمد بن خالد که شیخش بوده و معنی ندارد که برقی به کتاب شاگردش استناد کند.
2. در این کتاب عنوان نموده عبدالله بن جعفر حمیری را و تصریح نموده که از وی استماع حدیث کرده و مرحوم حمیری مؤلّف “قرب الاسناد” است و شیخ قمی ها و ایشان نقل حدیث می کند از احمد بن محمد بن خالد برقی فلذا برقی شیخ اوست و چگونه صحیح است که تصریح کند به سماع حدیث از شاگرد.
3. بازهم در کتاب رجال برقی احمد بن ابی عبدالله عنوان شده که همان احمد بن محمّد بن خالد برقی معروف است و ذکر نکرده که او مصنّف کتاب است چنانکه قاعده همین است در کسی که خودش را در کتابش ذکر می کند چنانکه شیخ و نجاشی در فهرست هایش و همچنان مرحوم علامه و ابن داوود در هردو کتابش همین کار را انجام داده.
4. در این کتاب محمد بن خالد نیز عنوان شده ولی گفته نشده که او پدرش است[1].

و امّا خصوصیات این کتاب که معروف  است به “رجال برقی” چند امر زیر است:

1. در این کتاب اصحاب پیامبر(ص) و اصحاب ائمه(ع) تا حضرت حجّت(عج) ذکر شده.
2. در این کتاب راوی ها جرح و تعدیل نشده.

ثمّ: مرحوم نجاشی یادآور شده در عداد تألیفات برقی کتاب “طبقات” را و پس از آن ذکر نموده کتب دیگری را برای برقی و بدنبال آن فرموده است که کتاب رجال نیز مال برقی است و لکن آنچه در بازار موجود است کتاب “طبقات” است که معروف شده به رجال برقی و این کتاب همراه با رجال ابی داوود در تهران چاپ شده.

***

[1]) رجال برقی، صفحات: 23، 32، 34، 35، 46، 50، 53، 54، 55، 57 ،60، 61،