fa-rejalدرس خارج فقه و اصول

درس 54:

یکشنبه 13/3/1403 هـ.ش مطابق با 24/ ذی القعده/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).

تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.

مؤلف رجال ابن داوود کیست و ممیّزات کتابش چیست؟

مؤلف رجال ابن داوود شیخ تقی الدین حسن بن علی بن داوود حلّی متولّد سال 647 هـ.ق و متوفّی بعد سال 707 هـ.ق می باشد، ایشان از شاگردان ابن طاووس حلّی متوفّی سال 673 هـ.ق بوده که نزد وی رشد کرده و تربیت شده آنجا که می فرماید: «و اکثر فوائد هذا الکتاب من اشاراته و تحقیقاته، ربّانی و علّمنی و احسن الیّ[1]».

و امّا ممیّزات کتابش این است که: ایشان راهی را پیموده که سایر اصحاب نپیموده زیرا: کتابش را بر اساس حروف اوّل فالاوّل ترتیب نموده و اسماء را ذکر کرده و اسماء آبا و اجداد را یادآور شده و آنچه که از کتب رجال به دستش رسیده جمع نموده که عبارت از حسن ترتیب و زیاده تهذیب باشد بنابراین آنچه در فهرست شیخ و نجاشی و رجال کشی و رجال شیخ و ابن غضائری و برقی و عقیقی و ابن عقده و فضل بن شاذان و ابن عبدون وجود داشته نقل کرده و برای هر کتابی علامتی قرار داده و امّا متأخرین از شیخ را مگر شمار اندکی یادآور نشده و کتابش را در دو جلد ترتیب کرده که جلد اوّل مختص موثقین و مهملین است و جلد دوّم مختص مجروحین و مجهولین.

و در آخر جلد اوّل عنوان خاصی آورده که عبارت از جماعتی می باشند که مرحوم نجاشی آنها را دو مرتبه ثقه ثقه گفته و تعداد آنها 34 نفر اند که بر اساس حروف هجا ذکر نموده و در قسم دیگر جلد اوّل 17 فصل را علاوه کرده که رجالی از آن بی نیاز نیست و بعدش تنبیهات 9 گانه ای را ذکر نموده.

و در این کتاب هنگام نقل از کتب رجال اشتباهاتی رخ داده مثل اینکه مطلبی از نجاشی نقل کرده باشد درحالی­که او از کشّی بوده یا عکس این مسئله اتفاق افتاده و شاید چنین اشتباهاتی از نسّاخ بوده و بخاطر رفع این نقیصه سید محمد صادق آل بحر العلوم که محقق برجسته است اقدام نموده و اشتباهات را اصلاح کرده و در عین حال این کتاب از خلاصه علامه مزیّت و برتری دارد و برای ابن داوود تألیفات دیگری وجود دارد که به 30 عنوان می رسد.

***

[1]) رجال ابن داوود، ص56-45، چ نجف.