درس 45:
یکشنبه 16/2/1403 هـ.ش مطابق با 26/ شوال/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
رقم دوّم: نجّاشی کیست و خصوصیات کتابش چیست؟
ایشان احمد بن علی بن عباس مکنّی به “ابوالعباس” مشهور به “نجاشی” می باشد. نجاشی در سال 372 هـ.ق به دنیا آمده و در سال 450 هـ.ق در ماه جمادی الاولی در منطقه مطیرآباد دعوت حق را لبیک گفته.
نجاشی در فن رجال از مردان نقّاد بحساب می آید و از اجلّا و اعیان شیعه است که مرحوم علامه در حق ایشان چنین فرموده:
«ثقة، معتمد علیه، له کتاب الرّجال نقلنا منه فی کتابنا هذا و غیره اشیاء کثیرة…[1]».
و مرحوم محقق در معتبر در بحث غساله آب حمام به مرحوم نجاشی اعتماد نموده که بیانش چنین است:
«و ابن الجمهور ضعیف جدّاً ذکر ذالک النّجاشی فی کتاب الرّجال[2]».
و اما خصوصیات کتابش امور ذیل اند:
- کتاب ایشان اختصاص یافته به رجال شیعه و لکن از عامه کسانی را یاد کرده که شیعه از آنها روایت کرده یا کتابی تألیف نموده برای امامیه مانند: مدائینی و طبرانی و همچنان تنبیه نموده و تصریح کرده کسانی را که از جامعه امامیه بوده و اثنی عشری نبوده.
- نجاشی در کتابش روّات را جرح کرده و تعدیل نموده در غالب بحث هایش یا بنحو استقلال یا بنحو استطراد.
- اکثر مطالب کتاب نجاشی استدلالی بوده مقرون به شواهد و قرائن است.
- وسعت معرفت ایشان به رجال و کثرت آگاهی شان به اشخاص در این کتاب محرز است و به احوال رجال احاطه دارد و کثیری از عارفین مصاحبش بوده کسانی که عارف به رجال گفته می شده و مصاحب نجاشی بوده شیخ احمد بن حسین غظائری و شیخ احمد سیرافی و ابن الجندی و غیر ایشان می باشند که اینها نقّاد فن رجال بوده لذا خصوصیت کتاب را بالا برده.
- فهرست نجاشی بعد از فهرست مرحوم شیخ تألیف شده و در حقیقت فهرست مرحوم نجاشی ناظر به فهرست مرحوم شیخ است و مطالبی در فهرست نقل شده که دلالت می کند بر تصحیح کار نجاشی و عقیده ی مرحوم بروجردی اینست که فهرست نجاشی به مثابه ذیل است برای فهرست شیخ.
علی ایّ حال زمانی که نجاشی مذهب راوی را متعرض شود در قسمتی از کتابش تعرض ایشان دلالت دارد بر شیعه بودن این راوی به جهت اینکه کتاب نجاشی در رجال شیعه تدوین شده و امّا دلالت ندارد که این راوی اثنی عشری است امّا بر امامی بودن او دلالت می کند.
***
[1]) رجال علامه، ص31-20.
[2]) المعتبر، ج1، ص92.