درس 76:
یکشنبه 24/2/1403 هـ.ش مطابق با 3/ ذی القعده/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
جواب از مشکله ی وضع
ان قلت که نسبت، نسبت واقعیه نیست و در حقیقت نسبت ها به منزله این است که بگوییم مفهوم ابتدا حقیقتا ابتدا نیست و مفهوم انتها حقیقتاً انتها نیست و همین حکم را مفهوم اضافه دارد و روابط نیز حکم نسبت و اضافه را دارد بنابراین با این مسئله بحث ما از عام و خاص خارج می شود و در عنوان و معنون داخل میگردد چنانچه می بینیم در عنوان خودتان که در درس مجتمع هستید و این عنوان ماهیّات شما را تشکیل نمیدهد تا مصحّح وضع باشد طوری که هرگاه عنوان تصوّر شود وضع لفظ در برابر آن صحیح باشد، همین حکم است در وضع “من” برای ابتدا به واسطه عنوان نسبت ابتدائیّت برای ابتدائات واقعیه و پوشیده نماند که عنوان و معنون از سنخ عام و خاص بوده از یکسو و مغایر آن دو است از سوی دیگر.
این جواب که در قالب اشکال مطرح شد عویصه اشکال آخوند را برطرف نمی کند که ایشان فرموده بود: موضوع له حروف به هر نامی که باشد موضوع له است چه فرد معنون باشد یا غیر معنون، علی هذا اشکال مرحوم آخوند به قوّت خود باقی است که فرموده بود این معنون به قول شما یا در خارج ملاحظه شده یا در ذهن که اگر دوّم است تکذیب می شود و اگر اوّل است در قبال حروف ایجادیه مشکل باقی می ماند.
ممکن است از این اشکال بازهم تفصّی شود به اینکه شرط نیست که حروف ایجادیه دارای خصوصیت حتمیه ی خارجیه باشد بلکه صحیح است معنی تبعیّت در حروف به این معنی که: اگر طرفین کلّی باشد حرف نیز کلّی است و اگر طرفین جزئی باشد حرف نیز جزئی است پس در مثال: «سر من البصرة» معنای “من” کلّی است زیرا: متعلّق امر کلّی است و در مثال: «سرت من البصرة» معنی جزئی است و حرف نیز جزئی است زیرا: ابتدای بصره جزئی خارجی است.
***