درس 75:
شنبه 23/2/1403 هـ.ش مطابق با 2/ ذی القعده/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مشکله وضع هنگام تقسیم حروف
زمانی که کلام منجر شد به حروف و گفته شد که حروف دو قسم است: یکی حروف حاکیه و دیگری حروف ایجادیه، در اینجا مشکلی می روید بنام مشکل وضع و کیفیّت آن و آن اینکه:
وضع و موضوع له اگر عامان باشد مطابق مسلک مرحوم آخوند می شود و خروج از مسلک مشهور و اگر وضع عام باشد و موضوع له خاص مطابق مسلک مشهور می شود، در این صورت از اشکال مرحوم آخوند بر مشهور چگونه جواب داده شود که آخوند فرموده: موضوع له خاص خارجی است یا ذهنی؟
اگر ذهنی بگوییم تکذیب می شود و اگر خارجی بگوییم چگونه در جمل انشائیه تصور می شود مثل: سر من البصرة الی الکوفة زیرا سَیر هنوز محقق نشده و چیزی که محقق نشده باشد نه جزئی خارجی است و نه ایجادی و بعد از تحقق تعلّق امر به او معقول نیست زیرا: تحصیل حاصل است در عین اینکه مأمور به باید کلی باشد، علی هذا اشکال اوّل متوجه حروف حاکیه است و اشکال دوّم متوجّه حروف ایجادیه.
چه بسا ممکن است از اشکال آخوند به مشهور جواب داده شود که: نسب و اضافات و روابط مثل ماهیات کلیه و افرادش نیست، مانند: انسان و افرادش. بلکه مانند عناوین و معنونات است بنابر این نسبت عنوان بسوی معنون مثل ابتدای بصره و کابل است مثلاً، علی هذا عنوان نسبت نیازمند تصور آن به دو طرف نسبت نمی باشد و مفهوم نسبت بیشتر از عنوان نبوده بلکه صحیح است که نسبت واقعیه را از این معنون سلب کند.
***