درس 63:
سه شنبه 4/2/1403 هـ.ش مطابق با 14/ شوال/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
جواب از اشکال مرحوم خویی بر مرحوم آخوند
از مرحوم خویی در قبال جوابش از مرحوم آخوند دو جواب داده شده که به ترتیب می آوریم:
جواب اوّل اینست که:
یتبیّن ممکن است موضوع باشد نه طریق صرف چنانکه مرحوم امام در رساله ی مستقله اش می فرماید: فجر بیان یتبیّن است و عبارت اخرای فجر و یتبیّن چیز دیگری غیر از فجر نیست تا اینکه قد یتبیّن و قد لا یتبیّن بلکه فجری وجود ندارد آنجا که یتبیّنه ای وجود ندارد.
جواب دوّم اینست که:
بر فرض تسلیم که یتبیّن طریق باشد نه موضوع و لکن استقلال حسابش و مدخلیّت آن در حکم حساب دیگر است و کلمه ی یتبیّن از حیث استعمال مانند: کلوا و اشربوا است و فرقی بین شان وجود ندارد و لکن این استعمال مربوط می شود به نفس استعمال و ارتباط ندارد به مدخلیّت آن در حکم و نظر مرحوم آخوند به مقام استعمال است نه به مقام اینکه یتبیّن طریق حکم باشد یا موضوع مستقل.
و امّا مثال معیّت در اشکال بین دو عنوان خلط شده و در اینجا مغالطه ی خفیّه ای به کار رفته بین آنچه مقصود بالذات است و بین آنچه ملحوظ بالذات است بنابراین آنچه در مثال مطرح شده که معیّت باشد مقصود بالذات است و ملحوظ بالذات نیست، پس درنتیجه اشکال مرحوم خویی بر مرحوم آخوند وارد نیست هرچند که مرحوم فاضل لنکرانی این اشکال را در دور اوّل خارج اصولش پذیرفته و لکن در دور دوّم اشکال را قبول نداشته در آن تأمّل دارد.
***