درس 18:
چهارشنبه 29/9/1402 هـ.ش مطابق با 6/جمادی الثانی/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
رأی دیگر در تمایز علوم
ملاک نزد بعض دیگر که مرحوم فاضل لنکرانی بدون ذکر نام از او یاد می کند در تمایز علوم «نحویّت سلوک» است و مشی در موضوع واحد چنانکه در معرفت ربّ مشاهده می کنیم که یک باراز طریق برهان و بار دیگر از طریق کشف و بار سوّم از طریق شهود استدلال می کنند و گاهی هم از طریق آیات و احادیث وارد می شوند که طریق چهارم باشد.
و همچنان در موضوع معرفت انسان از باب مثال گاهی طریق برهان پیموده می شود و استدلال بالمرّة به معرفت «انسان فلسفی» می انجامد و گاهی از طریق آیات و روایات استدلال می شود که بالمرّة به معرفت «انسان دینی» می انجامد و گاهی هم به طریق تجربه و آثار باقیه استدلال می شود که بالمرّة به معرفت «انسان جسمانی» یا زیست محیطی می انجامد و این نظریه کاملاً جدید و بدیع است.
رأی مرحوم امام در تمایز علوم
ملاک در تمایز علوم نزد مرحوم امام «سنخیّت جوهریّه ی ذاتیه» است بین قضایا و مسائل هر علم که بدین گونه از علم دیگر متمایز می شود که در اینجا نگاه انسان باید به قضایای آن علم معطوف باشد نه به موضوعات و نه به محمولات و نه به اغراض زیرا: سنخیّت جوهریه بین الفاعل مرفوع در نحو و الصّلاة واجبة در فقه وجود ندارد و امّا بین تمام قضایای یک علم و مسائل آن سنخیّت جوهریّه ی ذاتیه موجود است.
***