درس 16:
دوشنبه 27/9/1402 هـ.ش مطابق با 4/جمادی الثانی/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
نتیجه بحث و مسانخه ی جوهریّه
زمانی که دلیل مشهور بر وحدت موضوع و اعتبار آن مورد ایرادات و اشکالات واقع شد و مرحوم امام نیز وحدت موضوع را نپذیرفت و فرمود به این که ممکن است برای علمی موضوعات متعدد باشد هرچند که اصل احتیاج علوم را به موضوعات قبول نمودند و مسلّم دانستند اگر چه دلیلش را نپذیرفت و لکن مسانخه ی جوهریّه و ارتباطات ذاتیّه بین موضوعات علوم با مسائل آنها و غرض علوم جداً موجود است حیث اینکه مرفوعیّت عارضه ی ذاتیّه است برای فاعل و منصوبیّت مفعول عارضه ی ذاتی اوست و مجروریت عارضه ی ذاتیّه ی مضاف الیه.
بنابراین تسانخ و تشابه رابطه ی خاصّه است و ارتباط مسلّم بین موضوعات مسائل برای هر علم و عدم ارتباط موضوعات مسائل یک علم با موضوعات مسائل علم دیگر دلیل وحدت موضوع است و دلیل اعتبار آن، علی هذا طریق مسانخه ی جوهریّه و مشابهت ذاتیّه بین موضوعات مسائل و عدم تسانخ موضوعات مسائل یک علم با موضوعات مسائل علم دیگر بهترین طریق و کوتاه ترین آن است از طریق مشهور و از قاعده ی فلسفیّه الواحد که بیان شد.
***