درس 13:
چهارشنبه 22/9/1402 هـ.ش مطابق با 29/جمادی الاولی/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
در ما نحن فیه قضیّه همین گونه است که هرگاه مسئله ی واحده بحث شود غرض حاصل نمی شود که آن غرض صون باشد یا اقتدار و یا نظایرش به جهت اینکه مرکّبی که از هزار جزء تشکیل شده باشد علّت غرض است که با فقد جزء واحد غرض حاصل نمی شود ولو اینکه 999 جزء حاصل شده باشد، زیرا: مشهور و معروف است که المرکّب ینتفی بانتفاء الجزء کما ینتفی بانتفاء الاجزاء.
و امّا یک نکته را از نظر نباید دور داشت که غرض و فایده از مسئله ی واحده به اندازه ی شعاع وجودی اش حاصل می شود و همین گونه هرقدر تعداد مسائل افزوده شود به همان تعداد مقداری از غرض حاصل می شود و این واقعیتی است که در ما نحن فیه قابل انکار نیست.
بنابراین دلیل مشهور تمام نمی شود بلکه احتمال می رود که وحدت، وحدت نوعی باشد نه وحدت شخصی تا صون از نوع مسائل نحویه حاصل شود و اقتدار بر استنباط از نوع مسائل اصولیّه بدست آید، علی هذا با احتمال وحدت نوعی استدلال مشهور باطل می شود که وحدت شخصی را ملاک می دانست زیرا اذا جاء الاحتمال بطل الاستدلال.
***