درس 12:
سه شنبه 21/9/1402 هـ.ش مطابق با 28/جمادی الاولی/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
اشکال دوّم:
اینست که واحد در قاعده ی مذکور واحد شخصی است و واحد شخصی متعدّد و متکثّر نمی شود در اینجا پرسش ما اینست که آیا غرض صون در نحو از یک مسئله حاصل می شود که الفاعل مرفوع باشد مثلاً؟ یا المفعول منصوب و المضاف الیه مجرور یا اینکه از مجموع اینها حاصل میشود؟ و چنانچه حصول صون از احد ثلاثه باشد دوتای آخر اضافی است و این هردو دخالت در غرض نحو ندارند و اگر صون از آخری حاصل می شود دوتای اوّل اضافی است بدون اینکه در غرض نحو دخیل باشند و خود شما فرمودید که واحد شخصی متعدّد و متکثّر نمی شود و این مسئله بر اصاغر طلبه پوشیده نیست چه رسد از فضلا اینکه مجموع اینها دخیل در غرض اند بنابراین قدر جامع مقولی یا قدر جامع انتزاعی کجاست؟ بنابراین جامع در غرض تأثیر ندارد و آنچه تأثیر دارد مجموع است چیزی که ما گفتیم و قبلا اشاره شد.
بنابراین طرح کل و جزء هنگام طرح مجموع مناسب است بلکه معیّن نه طرح کلّی و جزئی علی هذا نیازمند طرح جامع نیستیم و مجموع مارا بی نیاز می کند از جامع که در نتیجه بحث معلول و علّت واحده بحثی است که محل ندارد بلکه بحث از مجموع علل و اجزای آن و اثرات آن در معلول واحد جا و محل دارد و بحث کل و اجزای او مناسبت دارد نه بحث کلّی و مصادیقش و نه بحث طبیعی و افرادش که در کلام آخوند(ره) عیناً مطرح شده.
اشکال سوّم:
اینست که بحث کلّ و جزء مطرح شد نه بحث کلّی و جزئی بنابر این قاعده ی کلّ اجتماع تمام اجزا است تا اینکه مرکّب یا مجموع حاصل شود چه اینکه این مرکّب شرعی باشد مثل صلاة یا تکوینی باشد مثل معجون طبّی نظیر: سکنجبین یا مرکّب و مجموع عرضی باشد مثل: 50 به علاوه ی یک تا مرکّب و مجموع که اکثر باشد در مثل انتخابات و رأی که امور اعتباریه است و قراردادی حاصل شود.
حالا که امر چنین است مرکّب حاصل نمی شود به تحصیل جزء واحد یا دو جزء یا بیشتر الّا به تمام اجزاء بنابراین با نبود یک واحد صلاة حاصل نمی شود و همچنان با فقد آب یا عسل سکنجبین حاصل نمی شود و با فقد رأی واحد اکثر حاصل نمی شود.
***