(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 76:
شنبه 23/2/1403 هـ.ش مطابق با 2/ ذی القعده/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مرحوم شهید در مسئله عاشره می فرماید:
«العاشرة: الزّوج و الزّوجة مع الاخوة و الأجداد یأخذان نصیبهما الأعلی و لأجداد الامّ او الاخوة للامّ او القبیلتین ثلث الاصل و الباقی لقرابة الأبوین او الأبّ مع عدمهم».
صور مسئله عاشره
برای این مسئله دو صورت است که به ترتیب ذکر می کنیم:
صورت اولی:
حکم سهم ارث زوج و زوجه است زمانی که اجتماع کند با اخوه و اولاد آنها و اجداد بطور مطلق ابّی باشند یا امّی فرقی نمی کنند، بنابراین زوج و زوجه نصیب اعلای شان را که نصف در زوج و ربع در زوجه باشند اخذ می کنند و امّا نصیب ادنای آنها که ربع در زوج است و ثمن در زوجه در جایی است که هردو حاجب داشته باشند مانند: فرزند از باب مثال که این مورد از این مسئله خارج است.
صورت ثانیه:
حکم سهم ارث بقیه است در مسئله که ثلث در این صورت مال اجداد امّی است یا مال اخوه امّی یا مال هردو در صورت اجتماع و باقیمانده که سدس اصل باشد بر تقدیر زوج یا سدس با ربع باشد بر تقدیر زوجه، این اسهام مال اجداد ابّی یا اخوه ابّی است و یا اجداد و اخوه ی ابوینی در صورت اجتماع و این صورت سه حالت دارد که به ترتیب یادآور می شویم:
حالت اولی:
سهم زوج است اگر بین ورّاث قرار بگیرد و آن سهم نصف سدس است(3/6) و سدس اصل فرض است که حاصل می شود از ضرب دو که فریضه زوج است در مخرج سه که فریضه اقارب امّ است.
حالت ثانیه: سهم اقارب امّ است که ثلث اصل باشد و اصل ما گفته شد که شش بود و امّا تعداد اقارب امّ در این حالت چهار نفر اند که عبارتند از: جدّ و جدّه و اخّ و اخت و بین شان بالتساوی تقسیم می شود.
***