(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 58:
چهارشنبه 25/11/1402 هـ.ش مطابق با 4/ شعبان/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مرحوم شهید در مسئله جدید می فرماید:
«الخامسة: لا یرث الاجداد مع الابوین و یستحبّ لهما الطعمة حیث یفضل لاحدهما سدس فصاعداً فوق السدس».
طعمه ی اجداد
اجداد با وجود ابوین میراث نمی برند زیرا: جد و جدّه از طبقه ی ثانیه است و ابوان از طبقه ی اولی و لذا طبقه ی ثانیه به جهت طبقه اولی محجوب است و همچنان اجداد با وجود احدهما نیز میراث نمی برند و همچنان با کسیکه در طبقه ی ابوین است نظیر اولاد میّت مانع میراث اجداد است و تا اینجا مسئله محل وفاق است.
و لکن ابن جنید اسکافی در موردی که میّت بنت واحده داشته باشد همراه با ابوان و جد با این فتوی مخالفت کرده یعنی که به جد چیزی داده می شود چون نصف برای بنت واحده است و سدسان برای ابوین و باقیمانده که سدس باشد حکم کرده که مال جد است و امّا مشهور قائل اند به اینکه این فاضل به بنت واحده و ابوین بالنسبة رد می شود و به جد چیزی داده نمی شود
و لکن مستحب است برای ابوین که برای جد و جدّه که ابوین شان اند طعمه بدهند و لکن نه به طور مطلق بلکه در جایی که چیزی از سدس اضافه شود که منظور از سدس، سدس مفروض است در اینجا زیاده طعمه ی جد و جدّه است از باب استحباب و امّا شهید ثانی این مورد را متحقق نمی داند الّا در صورت عدم ولد برای میّت فلذا مسئله را چنین قید نموده که: «لمعیّن لهما علی تقدیر مجامعتهما للولد فیستحبّ لهما اطعام هذا السدس الزائد علی السدس المفروض علی تقدیر الوجود الولد».
و امّا زمانی که ابوان با ولد جمع شوند و از سدس مفروض چیزی علاوه نیاید، چیزی فوق از سدس به کسی داده نمی شود چون اضافه نمی گردد و با بنت واحده که اضافه می آید در آنجا می شود طعمه را لحاظ کرد بنابراین اگر میّت بنت واحده و ابوان دارد نصف مال بنت واحده است و سدسان مال ابوان و باقیمانده که سدس باشد بر هر سه تقسیم می شود بالنسبة بنابراین برای ابوان فوق از سدس مفروض سدسی دیده نمی شود و چنانچه سدسی دیده شود یعنی اضافه آید مستحب در اینجا اطعام سدس زائد است فوق مقدار مفروض برای اجداد.
***