(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 57:
سه شنبه 24/11/1402 هـ.ش مطابق با 3/ شعبان/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مرحوم شهید در ادامه ی مسئله می فرماید:
«و یشترط ان یخلف المیّت مالاً غیرها»
شرط دیگر محبوّ
مرحوم مصنّف شرط نموده که حبوه برای ولد اکبر در صورتی داده می شود که برای میّت مالی غیر از حبوه وجود داشته باشد هرچند که این مال اندک باشد بدلیل اینکه اجحاف لازم نیاید و اجحاف ظلم قاسی گفته می شود و استیصال فاحش که همه ی اینها متوجه ورثه می شود و لکن نصوص حبوه از این قید و شرط خالی است مگر اینکه ادعا شود که حبوه به ظاهر خودش بر این شرط دلالت می کند زیرا: حبوه عطا و منحه گفته می شود و این دو عنوان صدق نمی کند مگر برای کسیکه بذل بکند مقداری از مالش را و امّا سخاوت فوق منح و بذل است امّا به بذل جمیع مال نمی رسد که در آن صورت لغتاً ایثار گفته می شود و سخاوت و ایثار را حسب تفاهم عرفی عطیّه و بُلغه نمی گویند پس بذل مقدار مال در صورتی صحیح است که مالی وجود داشته باشد ولو اندک و اینست ظاهر از حبوه.
***
مرحوم شهید در ادامه ی مسئله می فرماید:
«ولو کان الاکبر انثی اعطی اکبر الذکور»
وجود اکبر انثی
مرحوم مصنّف می فرماید زمانی که اکبر ورّاث دختر باشد حبوه به او داده نمی شود بلکه حبوه به اکبر ذکور داده می شود در صورتی که آنها متعدد باشند و الّا پسر حبوه را اخذ می کند هرچند که اصغر ورثه باشد و این مطلب تصریح روایت است چنانکه در صحیحه ی ربعی از امام صادق(ع) مشاهده کردیم، ان شئت فراجع.
در اینجا مسئله چهارم از مسائل خمسه به پایان می رسد و امّا مسئله خمسه را راجع به طعمه ی اجداد شروع می کند که در درس بعدی می خوانیم.
***