(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 54:
شنبه 21/11/1402 هـ.ش مطابق با 29/ رجب/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
نعم: اگر وصیّت به عینی از اعیان ترکه باشد از حبوه خارج است بنابراین منعی وجود ندارد یعنی نقص بر محبو وارد نمی شود مثل جایی که این عین معلوم باشد و اگر وصیّت به بعض حبوه صورت بگیرد اعتبارش از ثلث است که اگر کمتر از ثلث باشد مثلی که در سابق گفتیم نفوذ آن بر اجازه ی ورثه توقّف ندارد و محبوّ همچنان در قبال اقلّ از ثلث اجازه اش معتبر نیست.
و لکن فهمیده می شود از کتاب دروس شرعیه ی شهید اوّل اینکه دَین غیر مستوعب مانع نیست که مقابله کند سهم محبو را زیرا: منع تخصیص یافته به دین مستوعب و ثبوت مقابله را استقراب کرده در صورتی که ورثه دین را از غیر ترکه ادا کند به جهت اینکه ارث ثابت است هنگامی که ورثه قیام کند به فکّ دین بالتمام از مال خودش و همچنان در دین غیر مستوعب همین حکم است به طریق اولی زیرا: دین غیر مستوعب مانع نیست زمانی که به فکّ دین اقدام نکنند پس چگونه است زمانیکه به فکّ دین اقدام کنند؟
و همچنان منع دین مستغرق است اگر متبرّعی به قضاء دین تبرّع کند چه اینکه متبرّع به مدین اعطا کند یا اینکه ذمه اش را ابراء نماید در زمانیکه دین مستغرق باشد سپس ورثه دین را ادا کند از نزد خودش یا متبرّعی ذمه ی مدین را ابرا نماید بطور مطلق زیرا حبوه در این صورت باطل است هنگام وفا به دین به سبب وجود آن و شیئ زمانیکه باطل شود دوباره برگشت نمیکند الّا بالدلیل و چون دلیل بر عود نداریم استصحاب حکم می کند به استمرار بطلان.
و فیه: بطلان در اینجا مطلق نیست بلکه مراعی است به وجود دین و معلّق بر چیزی یذهب بذهاب المعلّق علیه بنابراین زمانی که دین برود بطلان حکم حبوه هم می رود زیرا: چنین حکمی معلّق و منوط بود به دین.
***