(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 48:
چهارشنبه 11/11/1402 هـ.ش مطابق با 19/ رجب/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
در بعضی اخبار اسلحه و زره بر حبوه علاوه شده مانند خبر سماعه[1] و در این حدیث کتاب نیز ذکر شده و همچنان خبر ربعی رحل و راحله را علاوه نموده که عبارت از اسباب سفر باشد[2] و لکن فقها از این موارد اعراض نموده اخبار را اختصاص داده اند به مصادیق اربعه که ثیاب و خاتم و سیف و مصحف باشد درحالیکه این چهار تا بطور یکجا در خبری ذکر نشده.
و امّا این اختصاص بنظر ما وجهی ندارد زیرا: در اخبار متعدده ذکر شده که همه آنها صحیحه اند و این اشیاء مذکور را یادآور شدند و مرحوم صدوق نیز این اخبار را اختیار کرده و ذکر نموده با آنکه مرحوم صدوق در من لا یحضر تعهّد سپرده که روایتی را نقل نکند مگر روایتی که اصحاب به او عمل کرده و فتوا داده و مطابق آن حکم نموده در حالیکه اصحاب درع و امثالش را ذکر نکرده.
ان قلت: تعدّی از اربعه منافات دارد با اولویت مطابق آنچه شهید ثانی فرموده:
«و الاقتصار علی ما ذکروه اولی ان لم یناف الاولویّة امر آخر کما لو کان الولد المحبوّ، له طفلاً فالاحتیاط یقضی بمراعاة جانبه دون مراعات سائر الورثة البالغین و الحبوة خلاف الاصل و خلاف عموم الکتاب حیث عیّن فیه سهم مخصوص لکلّ وارث وهو زیادة علی السهم اذن یقتصر علی مورد الوفاق وهو الاربعة المذکورة من باب الاحتیاط و الاحوط کما یفهم من کلمة الاولی».
قلت: زمانی که خلاف اصل را مرتکب شدیم و همچنان خلاف کتاب را مرتکب شدیم با ذکر اربعه ی مذکوره بازهم با ذکر بقیه خلاف دیگری را مرتکب می شویم و چه فرق وجود دارد بین این خلاف و آن خلاف یعنی بین اربعه و مازاد بر اربعه، علی هذا زمانی که اخبار ما را اجازه داد در اربعه بازهم اجازه می دهد در مازاد بر آن با نصّ و صراحت فلذا ما از اربعه تعدّی میکنیم به مازاد از آن در سایهی اخبار و نصوص فلذا اگر بای شما جر میدهد بای ما هم جر میدهد
***
[1]_ وسائل، ج17، باب 3 از ابواب میراث الابوین و الاولاد، ح10، ص441. وسائل جدید، ج26، ص99.
[2]_ وسائل، ج17، باب 3 از ابواب میراث الابوین و الاولاد، ح1، ص439. وسائل جدید، ج26، ص98.