(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 46:
دوشنبه 9/11/1402 هـ.ش مطابق با 17/ رجب/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مرحوم شهید در مسئله جدید میفرماید: «الرّابعة: یحبی للولد الاکبر من ترکة ابیه ثیابه و خاتمه و سیفه و مصحفه»
بحث حبوه
حبوه و حباه به معنای اعطای مجّانی است حیث اینکه گفته می شود حباه کذا او بکذا یعنی عطا بدون توقّع جزاست و شاید با توقّع جزاء، علی ایّ حال حبوه برای ولد اکبر است در صورتی که تعدّد حاکم باشد و الّا برای پسر خاصّه است نه برای دختر هرچند که از پسر بزرگتر باشد و حبوه زیادی بر سهم است از ترکهی پدرش و مصادیق حبوه ثیاب است و خاتم و سیف است و مصحف بنابر نظر مشهور و مسئله حبوه از منفردات فقهای امامیه است و در عامه خبری از حبوه وجود ندارد و مستند آن روایاتی است از ائمه ی هدی علیهم صلوات الله نظیر خبر ربعی بن عبدالله از امام صادق(ع) که نصّش چنین است:
«محمّد بن یعقوب، عن عدّة من اصحابنا، عن احمد بن محمّد بن خالد، عن ابیه، عن حماد بن عیسی، عن ربعی بن عبدالله، قال: اذا مات الرجل فسیفه و مصحفه و خاتمه و کتبه و رحله و راحلته و کسوته لاکبر ولده و ان کان الاکبر ابنة فللاکبر من الذکور[1]».
وجه حبوه یا استحباب است علی ما قیل به دلیل حدیثی که الآن ذکر شد و یا استحقاق است به دلیلی که لام به کار رفته و لام مفید ملکیت است مثل: المال لزید و یا اختصاص است مثل اینکه بگوییم: المدرسة للطلّاب و امّا اظهر از بین همه استحقاق است بخاطر اطلاق نصوص مثلی که در الصدقة للفقراء استحقاق است و فرق بین این سه تا اعتباری است نه حقیقی و الّا هر سه اصطلاح به یک معنی برگشت دارد که اختصاص باشد و گاهی از آن تعبیر به ملکیّت میشود که تصرّف مالک را کیف شاء می رساند.
***
[1]_ الوسائل، ج17، باب 2 از ابواب میراث الابوین و الاولاد، ح1، ص439. وسائل جدید، ج26، ص97.