(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 45:
یکشنبه 8/11/1402 هـ.ش مطابق با 16/ رجب/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مرحوم شهید در ادامه مسئله میفرماید: «یقتسمونه بینهم للذکر مثل حظّ الانثیین و ان کانوا اولاد بنت»
کیفیّت تقسیم
در کیفیّت تقسیم دو قول است:
قول اوّل: قول مصنّف و مشهور است به تفاوت.
قول دوّم: قول مقابل است به تساوی.
امّا قول اوّل که قول مصنّف و مشهور باشد بین ذکر و انثی تفاوت قائل اند یعنی که سهم ذکر دو برابر سهم اناث است بدلیل عموم آیه که در مورد اولادِ اولاد آیه معارض ندارد همانگونه که در قبال آباء و امّهات شان آیه معارض نداشت.
و امّا قول ثانی که قول مقابل باشد قائل به تساوی است بین ورثه مثلی که تساوی حاکم است بین کسانی که به میّت انتساب مادری دارد نظیر: خاله و خال و اخت و اخوهی مادری که این جماعت در صورت تعدد بین شان به تساوی تقسیم می کنند یعنی ذکر و انثی را تفاوت نمی دهند علی هذا اولاد البنت مثل بستگان مادری است.
و لکن قول دوّم نقض می شود در مورد اولاد خواهر که از پدر باشد حیث اینکه فقها حکم نمودهاند به اینکه ترکه بین شان به تفاوت تقسیم می شوند نه به تساوی زمانی که وارثی نباشد بغیر از آنها در حالی که نسبت شان به میّت نسبت مادری است.
انصاف: اینست که تقسیم در اینجا به تفاوت باید باشد چنانکه مشهور و مصنّف گفته بدلیل عموم آیه که معارض ندارد و امّا تنزیل به مثل اخوه و اخوات امّی همچنان مقاومت نمی تواند در مقابل آیه، علی هذا آیه معارَض نبوده اولادِ اولاد را نیز شامل است.
***