(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 35:
یکشنبه 24/10/1402 هـ.ش مطابق با 2/رجب/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مرحوم شهید اوّل در ادامه میفرماید:
«ولو اجتمع الذکور و الاناث فللذکر مثل حظ الانثیین ولو اجتمع مع الولد الابوان فلکل السدس و الباقی للابن او البنتین او الذکور و الاناث علی ما قلناه».
صورت خامسه: ابنا و بنات است
ترکه ی میّت بالتمام بین ابنا و بنات تقسیم می شود لکن لا بالمساوی بل للذکر مثل حظ الانثیین یعنی سهم مذکر دو برابر سهم مؤنث فرض می شود و هر پسر دو دختر به حساب می آید و در این هنگام ردّی و فرضی وجود ندارد و آنچه سهم می برند از اصل شرع است که آیه ی اولو الارحام بر آن دلالت داشت.
صورت سادسه: ابوان است با ولد
در این صورت پنج حالت ایجاد می شود که به ترتیب ذکر می کنیم:
حالت اولی: اجتماع ابوین است با بنت تنها که در این حالت سدس مال هر کدام ابوین است و بقیه ردّ می شود بر ابوین و بنت اخماساً به صورت ذیل در حساب:
1/6+1/6+1/2=1+1+3/6=5/6
زایده
1/6
زایده در این حالت یک ششم است که بر بنت و ابوین اخماساً ردّ می شوند.
حالت ثانیه: اجتماع ابوین است با ابن تنها که در این صورت سدس مال هرکدام ابوین است و بقیه به ابن ردّ می شود به صورت ذیل:
1/6+1/6=1+1/6=2/6
زایده
4/6
زایده در این حالت چهار ششم است که به ابن ردّ می شود.
حالت ثالثه: اجتماع ابوین است با ابنا که سدس در این حالت برای هر یک از ابوین است و بقیه ردّ می شود به همه به نسبت مساوی بین شان به صورت ذیل:
1/6+1/6=1+1/6=2/6
زایده
4/6
زایده در این صورت نیز چهار ششم است که به ابنا ردّ می شود به نسبت مساوی.
حالت رابعه: اجتماع ابوین است با بنات که سدس در این حالت برای هر یک از ابوین است و بقیه به بنات ردّ می شود به نسبت مساوی بین شان به ترتیب ذیل:
1/6+1/6+2/3=1+1+4/6=6/6
زایده در این حالت وجود ندارد.
حالت خامسه: اجتماع ابوین است با ابن و بنت که سدس در این حالت برای هر کدام ابوین است و بقیه به ابن و بنت ردّ می شود به نسبت ذکر دوبرابر انثی به صورت ذیل:
1/6+1/6=1+1/6=2/6
زایده
4/6
زایده در این حالت چهار ششم است که بین ابن و بنت به نسبت متفاوت تقسیم می شود.
***