(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 30:
یکشنبه 17/10/1402 هـ.ش مطابق با 24/جمادی الثانی/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مرحوم شیخ این حدیث را به اسناد خودش از فضل بن شاذان روایت کرده و همچنان به اسناد خودش از طریق ابوطالب انباری روایت نموده که ایشان از طریق احمد بن هوده از علی بن محمّد حضینی از یعقوب بن ابراهیم بن سعد مثل این را روایت کرده.
و مرحوم صدوق نیز به اسناد خودش از فضل بن شاذان روایت نموده و در علل نیز از طریق عبدالواحد بن محمّد بن عبدوس از علی بن محمّد بن قتیبه از فضل بن شاذان از محمّد بن شاذان از محمّد بن یحیی مثلش را روایت کرده و هچنان از طریق محمّد بن یحیی از احمد بن محمّد بن عیسی نقل کرده.
تقسیمات شهید ثانی
مرحوم شهید ثانی ارث را تقسیم نموده به تقسیمات جمیل تحت عنوان «واعلم» و ما این تقسیمات را به ترتیب جدیدتر و روشنتر یادآور می شویم تا تقسیمات اجمل شود و آن اینکه تورّث بر چهار قسم ذیل است:
قسم اوّل: تورّث به فرض خاصّه است
این تورّث در حق کسانی است که خداوند در کتابش سهم بالخصوص برای شان مقدّر نموده و بیان داشته، مانند: مادر و برادران مادری و همچنان زوج و زوجه حیث اینکه این افراد مورد ردّ قرار نمی گیرد یعنی: فاضل ترکه به این افراد داده نمی شود نه به ردّ و نه به قرابت.
قسم دوّم: تورّث به قرابت خاصّه است
و این قسم مال کسی ست که داخل در ارث شده به وسیله عموم آیه: اولوا الارحام بعضهم اولی من بعض فی کتاب الله، مانند: اعمام و اخوال یعنی به این افراد فاضل ترکه داده نمی شود نه به ردّ و نه به فرض.
قسم سوّم: تورّث است گاهی به فرض و گاهی به قرابت
این افراد پدر است و دختر هرچند که متعدّد شود و خواهر ابّی است کذالک، بنابراین پدر با ولد ذکر باشد یا انثی به فرض خاصّه ارث می برد که سدس باشد و با غیر ولد مثل زوج و زوجه یا اینکه منفرد باشد به قرابت ارث می برد و سهم معیّن که بالفرض باشد در این صورت ندارد.
و بنات با ولد ذکر به قرابت ارث می برد و با ابوین ارث شان به فرض است که نصف برای بنت واحده باشد و ثلثان برای بنات.
و اخوات میراث می برند مع الاخوة به قرابت و با کلاله امّ ارث شان بالفرض است که نصف باشد برای اخت واحده و ثلثان باشد برای اکثر.
***