(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 17:
سه شنبه 28/9/1402 هـ.ش مطابق با 5/جمادی الثانی/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مرحوم شهید می فرماید: «و لا میراث للعصبة الّا مع عدم القریب»
حول العصبة
عصبه بر وزن طلبه به معنای استحکام شیئ است، بنابراین عصبه ی رجل اطلاق می شود بر اقربای او زیرا: بستگان رجل وی را احاطه می کنند و تعصیب مصدر باب تفعیل است از عصب، تا اینجا معنای لغوی بود و امّا در اصطلاح فقها عبارت است از اختصاص مازاد بر ترکه بر اقربای ذکور میّت بعد از اعطای سهام اهل فروض یا به عبارت شهید ثانی: تعصیب اعطای فاضل ترکه است از اصحاب فروض به عصبه ی میّت.
تعصیب نزد فقهای امامیه باطل است و نزد فقهای عامّه صحیح بنابراین فاضل ترکه نزد عامّه بر برادر میّت رد می شود با وجود دختر یا دختران او و ردّ می شود بر عمّ میّت با وجود خواهر یا خواهران او و لکن نزد فقهای امامیه فاضل ترکه ردّ می شود بر دختر میّت علاوه ی فرضش و رد نمی شود بر برادر او و همچنان رد می شود بر خواهر میّت و ردّ نمی شود بر عمّ او به دلیل بطلان تعصیب نزد فقهای امامیه.
***