(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 9:
شنبه 18/9/1402 هـ.ش مطابق با 25/جمادی الاولی/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیراز متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
توضیح صور ممتنعه
صور ممتنعه 8 صورت است به ترتیب ذیل:
صورت اولی: اجتماع «نصف» است با «ثلثین» به جهت عول که عبارت از زیادی سهام بر فروض باشد و عول در فقه شیعه نبوده و لکن در فقه اهل سنّت وجود دارد، بنابراین اجتماع نصف و ثلثین ممتنع است به جهت اینکه مجموع هردو سهم 7 سهم می شود درحالی که فروض 6 تا است، بنابراین یک سهم از فروض علاوه می آید که عول است هرچند که اصل اجتماع امکان داشته ممتنع نیست، نظیر: اجتماع زوج با اختین ابّی که زوج نصف ترکه را حق می برد و اختین ثلثان را و اشکالش این است که نقص در این صورت بر اختین وارد میشود، علیهذا اجتماع این دو مستلزم عول است و این است صورت عددی اش در حساب:
1/2+2/3 = 3+4/6 = 7/6
صورت ثانیّه: اجتماع «ربع» است با «ربع» که هردو ممتنع است، مثل: اجتماع زوج مع الولد للزوجة و اجتماع زوجة مع عدم الولد که این هردو معاً قابل جمع نیستند، زیرا: معنا ندارد که کسی بمیرد و از او زوج بماند و زوجه و فرزند داشته باشد و هم نداشته باشد چنین چیزی ممتنع بوده قابل جمع نیستند.
صورت ثالثه: اجتماع «ربع» است با «ثمن» که هردو ممتنع است، زیرا: سهم زوج مع الولد ربع است که با سهم زوجة مع الولد که ثمن باشد قابل جمع نیستند.
***