(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 1:
دوشنبه 6/9/1402 هـ.ش مطابق با 13/جمادی الاولی/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مرحوم شهید(ره) در متن می نویسد: «الفصل الثّانی فی السّهام و اهلها و هی فی کتاب الله النصف والرّبع و الثّمن و الثلثان و الثلث و السّدس».
فصل دوّم: در سهام مقدّره است.
فصل اوّل را خواندیم که در موجبات ارث و موانع آن بود و اکنون فصل دوّم رسیده که سهام مقدره یا فروض باشد و همچنان اهل سهام و صاحبان فروض در کتاب خدا که به ترتیب یاد آور می شویم.
فرض اوّل: نصف است.
نصف در سه جای قرآن آمده است که به ترتیب ذکر می کنیم:
الف: در «بنت واحده» نصف ترکه است فرضاً و بقیه است ردّاً در صورت که با او شریکی نباشد آنجا که می فرماید: «وَ إِنْ كانَتْ واحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ». نساء/11
ب: در «زوج» است با نبود ولد برای زوجه که نصف ترکه فرضاً می رسد به زوج و بقیه ردّاً در صورت که زوجه وارث دیگری نداشته باشد آنجا که می فرماید: «وَ لَكُمْ نِصْفُ ما تَرَكَ أَزْواجُكُمْ ». نساء/ 12
ج: بازهم نصف در «اُخت واحده» است فرضاً و بقیه ردّاً به او داده می شود در صورتی که این خواهر شریکی در ارث نداشته باشد آنجا که می فرماید: «وَ لَهُ أُخْتٌ فَلَها نِصْفُ ما تَرَكَ». نساء/ 176
فرض دوّم: ربع است.
ربع در دو جای قرآن آمده است که به ترتیب یاد آور می شویم:
الف: در «زوج» است زمانی که زوجه او فرزند داشته باشد آنجا که می فرماید: «فَلَكُمُ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْنَ».نساء/12
ب: در «زوجه» است زمانی که برای زوج فرزند نباشد آنجا که فرموده: «وَ لَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْتُمْ». نساء/12
***