درس 18:
سه شنبه 10/11/1402 هـ.ش مطابق با 18/ رجب/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
طریق هفتم: طریق مناوله است
زمانی که استاد یا شیخ الحدیث کتاب خود را به شاگرد یا شخص دیگر بسپارد بخاطر تحدّث و تنقّل، این طریق مناوله گفته می شود و طریق مناوله یا مقرون به اجازه است یا مقرون به اجازه نیست.
مثال اوّل: مناوله رسول خدا است سوره برائت از مشرکین را به برادر و ابن عمش علی بن ابی طالب(ع) آنجا که ایشان را مأمور فرمود به قرائت سوره و لکن مشروط و مقید فرمود که تا به فلان مکان نرسیدی حق قرائت نداری،
و نظیر این مناوله، مناوله ی مرحوم امام است مکتوب تاریخی اش را به آقای گورباچوف رییس جمهور وقت شوروی سابق طوری که به رییس هیئت سه نفره که آیت الله جوادی آملی دام ظلّه بود همراه با خانم دباغ و لاریجانی و برای آملی دستور داده بود که قبل از رسیدن به مسکو حق خواندن نامه را ندارد و بر همین مبنا جناب ایشان مکتوب مرحوم امام را در میدان هوایی مسکو باز نمود تا بر محتوای آن اطّلاع حاصل کند و بتواند نزد گورباچوف بخواند. علی ایّ حال کسی که برایش مناوله شده می تواند بگوید: «حدّثنی فلان مناولتاً».
طریق هشتم: طریق اعلام است
زمانی که استاد یا شیخ الحدیث اعلام کند که این کتاب از باب مثال کتاب من است یا این روایت، روایت من است بدون اینکه تصریح کند به نقل آن برای شخص معیّن یا اشخاص غیر معیّن، این طریق را طریق اعلام گویند و در این صورت می تواند بگوید که: «اعلمنا الفلان» و لکن این طریق، طریق به حساب نمی آید هرچند که تلقّی به اجازه شده.
طریق نهم: طریق وجاده است
زمانی که از استادش یا شیخ الحدیث کتاب یا روایتی را به خط ایشان بیابد به حیثی که برایش قطع حاصل شود که این خط، خط استاد است یا خط شیخ الحدیث چنین طریقی را وجاده گویند بنابراین شاگرد یا هر شخص دیگر می تواند بگوید: «وجدت بخط فلان او فی کتاب فلان».
طریق دهم: طریق وصیّت است
زمانی که استاد یا شیخ الحدیث هنگام سفر یا هنگام مشاهده ی علائم مرگ به شاگرد یا شخص دیگر نقل کتاب یا حدیث را وصیّت کند چنین طریقی طریق وصیّت گفته می شود و این طریق با جدّ و یقین نوع اجازه است بنابر این وصی می تواند بگوید: «اوصانی الیّ فلان بنقل کتابه مثلاً».
پوشیده نماند که عبارات ذیل زمانی که یابیده شود اشعار می کند طریق سماع را و آن عبارات این است: «قال الصّادق علیه السلام» او «سمعته منه علیه السلام» او «کنت عنده علیه السلام یقول کذا» او «اخبرنی علیه السلام» او «اخبرنی فلان مثلاً».
***