درس 4:
چهارشنبه 15/9/1402 هـ.ش مطابق با 22/جمادی الاولی/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
اهتمام فریقین به علم درایه
اوّلین کسی که از علمای اهل سنّت به علم درایه اهتمام ورزیده «محدّث ترمذی» است متوفّی سال 279 هـ . ق به نحو مرتّب و منظّم و بعد از ایشان بقیّه اهتمام کردند از همین علمای عامّه و لکن اهتمام شان ترتیب و تنظیم ندارند.
و اوّلین کسی که از علمای شیعه به علم درایه اهتمام ورزیده جمال الدّین احمد بن موسی است که معروف است به «ابن طاووس» متوفّی سال 673 هـ . ق و بعد از ایشان جمال الدّین ابو منصور حسن بن یوسف است معروف به «علّامه ی حلّی» متوفّی سال 726 هـ . ق و لکن از علّامه تألیفی در دست ما نیست و بعد از این دو بزرگوار محمّد بن جمال الدّین مکّی عاملی است معروف به «شهید اوّل» که در مقدّمه کتاب «ذکری» خودش متعرّض علم درایه است.
و بعد از شهید «احمد بن فهد حلّی» متوفّی سال 841 هـ . ق به علم درایه اهتمام کرده، در مقدّمه کتابش موسوم به «مهذّب البارع» و بعد از ایشان زین الدّین عاملی معروف به «شهید ثانی» متوفّی سال 965 هـ . ق که از علمای قرن دهم است به علم درایه پرداخته و از مرحوم ایشان در این علم دو کتاب باقی مانده بنام «البدایة فی علم الدرایة» و بنام «النّهایة فی علم الدرایة».
انصاف: اینست که اهتمام به علم درایه نزد شیعه سابقه ی طولانی تر دارد قبل از ابن طاووس که در قرن هفتم می زیسته مانند مرحوم کلینی(ره) متوفّی سال 228 هـ . ق و مرحوم صدوق(ره) متوفّی سال 381 هـ . ق و مرحوم شیخ طوسی(ره) متوفّی سال 460 هـ . ق به علم درایه اهتمام داشته اند و این سه بزرگوار به شکل نامرتّب و نامنظّم از درایه بحث نموده و لکن اوّلین کسی که درایه را مرتّب و مدّون کرده ابن طاووس است.
***