(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 189:
چهار‌شنبه 20/1/1404 هـ.ش مطابق با 10/ شوال/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
و اگر بخواهی مثال انکسار بر جمیع را بدانی زوج را تبدیل می کنی به دو زوجه و اصل فریضه 12 است که مخرج آن ثلث است و ربع زیرا: 12 حاصل ضرب یکی در دیگری است درحالیکه بین 3 و 4 تباین است بنابراین زوجتین ربع می گیرند که ثلث 12 باشد و اخوهی امّی ثلث می گیرند که اربعه باشد و اربعه ثلث فریضه است و اخوهی ابّی باقیمانده را میگیرد درحالیکه باقیمانده خمسه است و بین نصیب هرکدام و عددشان وفقی وجود ندارد و اعداد متباینه 7 و 5 و 2 می باشد و هرکدام را که خواسته باشی در دیگری ضرب می کنی سپس مرتفع را در باقی ضرب می کنی و پس از آن مجتمع را در اصل فریضه ضرب می کنی که به عبارت روشنتر 2 ضرب در 5 می شود و حاصل آب ضرب در 7 که مجموعش 70 می شود سپس 70 را در 12 ضرب می کنی که حاصل آن 840 می شود.
بنابراین کسیکه از 12 یک سهم می گیرد مانند اخوه ی ابّی همان را ضرب 70 می کنی علیهذا نصیب زوجتین ثلاثه می شود و این هردو نصیب را ضرب 70 می کنی که حاصلش 210 می شود و برای هرکدام نصف می رسد که 105 باشد و برای کلاله ی امّ اربعه می رسد که همان را ضرب 70 میکنی تا حاصلش 280 شود و عددشان خمسه می باشد که برای هرکدام 56 می رسد و عدد کلاله ی ابّ سبعه می باشد که همان را ضرب 70 می کنی تا حاصلش 490 شود چون عددشان سبعه می باشد که برای هرکدام 70 می رسد و ناگفته نماند که توافق مضروب مخارج که 70 باشد در مثال ما با اصل فریضه که 12 باشد معتبر نیست و عدم توافق نیز اعتبار ندارد علیهذا گفته نمی شود که 10 با 12 توافق دارد به نصف تا رد کنی آن را به صاحبش و همچنان توافق ندارد با 70 و این است معنای تباین.
***