(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 144:
چهار‌‌شنبه 28/9/1403 هـ.ش مطابق با 16/ جمادی الثانی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مرحوم شهید در فصل جدید چنین می فرماید:
الفصل الرابع فی التوابع
و فیه مسائل:
«الاولی: فی میراث الخنثی وهو من له فرج الرجال و النساء و حکمه ان یورّث علی ما سبق منه البول ثمّ علی ما ینقطع منه اخیراً ثمّ یصیر مشکلاً و المشهور نصف النصیبین».
حکم میراث خنثی
خنثی کسی است که به تعبیر مصنّف آلت زنانه و مردانه را باهم دارد و او انسانی غیر طبیعی بوده در فارسی از آن به “دو جنسه” تعبیر می شود چنانکه در حیوانات نیز همچو موجودی وجود دارد مانند: استر و گوسفندی که از سگ و گوسفند بوجود آمده باشد هرگاه ممکن باشد و سگی که از گرگ و سگ بوجود آمده باشد هرگاه ممکن باشد و موجود خنثی قادر به تولید نسل نیست و این طبیعت اوست و خنثی کسی است که از التقاء دو نوع در حیوان بوجود می آید و لکن در انسان از نوع واحد است و امّا خلقتش استثنایی بوده بر اثر عوارض طبیعی است یا عوارض غیر طبیعی علی ایّ حال خنثی موضوعاً و حکماً مشکل دارد.
امّا حکم خنثی در باب میراث این است که میراثش به ملاک سبق بول از هر یک آلت زنانگی و مردانگی داده می شود و فرق ندارد که انقطاع بول از هردو مخرج مقارن هم باشد یا مختلف و باز هم فرق ندارد که آنچه سبقت در خروج دارد اکثر باشد یا اقلّ و این قول بین اقوال دیگر اشهر است و قولی نیز بر این است که مطابق اکثر حکم می شود.
و اگر بول از هردو مخرج دفعتاً خارج می شود و سبقت در آن دیده نمی شود ملاک میراث انقطاع بول اخیراً است و این قول نیز اشهر گفته می شود و قولی نیز بر این است که انقطاع اوّلی ملاک است و با وجود این اوصاف جمیع احکام بر او بار شده نامش خنثای واضح یا خنثای “غیر مشکل” است و چنانچه در بول تساوی وجود داشته باشد اخذاً و انقطاعاً در این صورت خنثی غیر واضح بوده “مشکل” گفته می شود و فقهاء در اینجا راه های مختلف پیموده اند:
***