درس 69:
سه شنبه 19/1/1404 هـ.ش مطابق با 9/ شوال/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
حول غریب و اقسامش
حدیث غریب آن است که: یک شخص حدیث را روایت کند هرچند که طرق آن متعدد باشد یا این که از آن شخص واحد افراد دیگری روایت کنند و این تعریف برای حدیث غریب مشهور و عندالاکثر است و اما حدیث غریب نزد محقق داماد آن است که: یک شخص آن را روایت کند در طبقه اولی و دو شخص روایت کنند در طبقات لاحقه و در این رابطه کتاب رواشح السماویه را مطالعه فرمایید که در صفحه 130 این تعریف آمده است.
علی ای حال حدیث غریب اقسامی دارد که به ترتیب یادآور می شویم:
قسم اوّل: غریب سندی و متنی است
این قسم حدیث غریب حدیثی می باشد که یک شخص آن را روایت کرده باشد با تفرد آن در متن توسط شخص واحد و شایسته است که این قسم حدیث غریب را «غریب مطلق» بنامیم که از دو جهت تنها است چه جهت متن و چه جهت سند.
قسم دوّم: غریب سندی خاص است نه متنی
این قسم حدیث غریب حدیثی می باشد که: یک شخص آن را روایت کرده باشد و لکن متن آن از جماعت معینی صحابی شناخته شده باشد که این قسم حدیث غریب را «غریب سندی» گوید و «مشهور متنی» و ترمذی از علمای اهل سنت در کتاب سنن و ابن جوذی در موضوعات از این گونه احادیث غریبه زیاد آورده.
قسم سوّم: غریب متنی خاص است نه سندی
این قسم حدیث غریب حدیثی می باشد که: یک شخص آن را روایت کرده و پس از آن جماعت کثیری راوی شده اند بنابراین نقلش از طریق شخص واحد شهرت یافته اما متنش غریب مانده و شایسته است که این قسم حدیث را «غریب مشهور» بنامیم زیرا: از یک سو به تفرّد متّصف است و از سوی دیگر به شهرت و از آن میان است حدیث «انّما الاعمال بالنّیات» زیرا: سندش از صحابه روایت شده از جانب یک نفر که عمر باشد و لکن متنش مشهور است که آن را عده کثیری نقل نموده و اینست طریق عامه.
و لکن در طریق خاصه از رسول خدا(ص) نقل شده که در کتاب وسائل شیخ حرّ عاملی، جلد اوّل، صفحه 35 از ابواب مقدمه عبادات حدیث دهم آمده است.
***