درس 116:
شنبه 4/12/1403 هـ.ش مطابق با 23/ شعبان/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه میگردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
جعفر بن بشیر بجلی
ایشان نیز یکی از ثقات ستّة است که علامه سبحانی دام ظلّه از مرحوم محدّث نوری راجع به ایشان درباره وی چنین حکایت می کند که: مرحوم محدّث نوری در مستدرک الوسائل، جلد 3، فائده عاشره، صفحه 777 می فرماید که: جعفر بن بشیر ثقه است و کسانی هم که از ایشان روایت می کنند ثقه می باشند و مرحوم کشّی نیز در رجالش این عبارت را دارد:
«جعفر بن بشیر البجلی الوشّاء من زهّاد اصحابنا و عبّادهم و نسّاکهم و کان ثقة و له مسجد بالکوفة الی ان قال: مات جعفر ره بالابوا سنة 208 کان ابو العباس بن نوح یقول: کان یلقّب بفقحة العلم[1] و روی عن الثقات و رووا عنه، له کتاب المشیخة[2]».
و لکن علامه سبحانی بعد از نقل عبارت مرحوم کشّی فرمایشی دارد که ترجمه اش چنین است:
آنچه از عبارت مرحوم کشّی به دست می آید در حصر ظهور ندارد بلکه مراد اینست که جعفر بن بشیر از ثقات روایت می کند کما اینکه ثقات از وی روایت می کند امّا اینکه لا یروی عنه الّا الثقات باشد و ثقات هم لا یروی الّا عنه باشد چنین چیزی از عبارت بر نمی آید و چگونه حصر استفاده شود بلکه مستبعد است عادتاً که ثقات روایت نکنند مگر از او و نهایت چیزی که از عبارت کشّی استفاده می شود این است که این قضیه غالبیه است به دلیل اینکه جعفر بن بشیر از ضعیف نیز روایت نموده.
مثلاً مرحوم شیخ روایتی را نقل می کند که در این روایت جعفر بن بشیر از صالح بن حکم نقل حدیث کرده و او شخصی است که نجاشی وی را تضعیف نموده و فرموده است که صالح بن حکم نیلی احول است و ضعیف و متن روایت شیخ این است:
«روی الشیخ عن محمّد بن علی بن محبوب، عن محمّد بن الحسین، عن جعفر بن بشیر، عن صالح بن حکم، قال: سألت ابا عبدالله(ع) عن الصلاة فی السفینة… الحدیث و صالح بن حکم ممّن ضعّفه النجاشی و قال: صالح بن الحکم النیلی الاحول، ضعیف[3]».
***
[1]) فقحة العلم مطابق آنچه در قاموس الرجال آمده به معنای نبت الزهرة است و صاحب خلاصه نیز در صفحه 32 فقحة ضبط کرده و لکن در رجال ابن داوود قفة العلم آمده و امّا قاموس فقحة را معنی نموده.
[2]) رجال النجاشی، رقم304.
[3]) کلیّات فی علم الرجال، ص280 به نقل از رجال شیخ.