درس 107:
شنبه 13/11/1403 هـ.ش مطابق با 2/ شعبان/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
و همچنان باید گفت که معلی بن خنیس قبل از سال 133 هـ.ق حسب نقل جزری در تاریخش کشته شده[1] و صفوان بن یحیی در سال 210 هـ.ق وفات یافته بنابراین چگونه ممکن است که معلی بن خنیس روایت را نقل کند از صفوان بن یحیی در حالیکه بین این دو نفر هفتادوهفت سال فاصله است و بلکه بیشتر.
و همچنان صفوان بن یحیی از معمرین نبوده که تا صد سال یا بیشتر عمر کرده باشد بنابراین با نبودن صفوان از معمرین و فاصله بیشتر از هفتادوهفت سال بین این دو نفر به دست می آید که یک واسطه بین شان ساقط شده چنانکه مرحوم نجاشی در ترجمه معلی بن خنیس چنین فرموده:
« له کتاب… اخبرنا ابوعبدالله بن شاذان، قال: حدّثنا علی بن حاتم، قال: حدّثنا محمد بن عبدالله بن جعفر عن ابیه، عن ایوب، عن صفوان بن یحیی، عن ابی عثمان، معلی بن زید الاحول، عن معلی بن خنیس بکتابه»[2].
علیهذا نتیجه می گیریم که نقل مرحوم نجاشی در فهرست که ترجمه معلی بن عثمان یا ابن زید احول را نقل کرده نه ترجمه معلی بن خنیس را بنابراین بخاطر بُعد زمان این نسخه تحریف شده زیرا: ابا عثمان کنیه معلی بن عثمان است یا کنیه ابن زید احول نه کنیه معلی بن خنیس.
تا اینجا بدست آمد که اشکالات مرحوم خویی راجع به صفوان بن یحیی که از معلی بن خنیس نقل حدیث کرده وارد نیست و همچنان اشکالات صاحب مشایخ الثقات ورود ندارد و در یک کلام اشکالات این دو کتاب بر این دو نفر که ابن ابی عمیر و صفوان باشد وارد نبوده مندفع است فلذا از آن فارغ شده به سراغ نفر سوم می رویم از مشایخ ثقات ثلاثه است و آن عبارت از احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی می باشد که اکنون شرح می دهیم:
***
[1]) ج5، ص448.
[2]) رجال النجاشی، رقم 1114.