درس 88:
یک شنبه 25/9/1403 هـ.ش مطابق با 13/ جمادی الثانی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
اشکال ثانی: اشکال مرحوم محقق است
مرحوم محقق در کتاب معتبر مطابق نقل محدث نوری اشکالی کرده که متنش چنین است:
«و الجواب: الطعن فی السند لمکان الارسال ولو قال قائل: مراسیل ابن ابی عمیر تعمل بها الاصحاب منعنا ذالک لانّ فی رجاله من طعن الاصحاب فیه فاذا ارسل احتمل ان یکون الراوی احدهم[1]».
و لکن مرحوم شیخ بهائی از این اشکال جواب داده که متنش چنین است:
«و روایته احیاناً عن غیر الثقة لا یقدح فی ذالک کما یظنّ لانّهم لا یرسل الّا عن الثقة لا انّه لا یروی الّا عن ثقة[2]».
و لکن علامه سبحانی نکته ای را در قبال این جواب ارائه نموده که آن نکته چنین است:
«و لا یخفی انّما ذکره الشیخ البهائی لا ینطبق مع ما ذکره الشیخ فی العدّة حیث قال: عرف بأنّهم لا یروون و لا یرسلون الّا ممن یوثق به و علی ذالک فلو وجده مورداً او موارد انّهم نقلوا عن المطعونین فی بحث مستقل[3]».
اشکال ثالث: اشکال مرحوم شهید ثانی است
مرحوم شهید ثانی در کتاب درایه اش اشکالی نموده بدین شکل:
«و فی تحقق هذا المعنی وهو العلم بکون المرسل لا یروی الّا عن ثقة نظر» و پس از آن وجهش را در شرح بدایه فی علم الدرایة ذکر میکند و انشاءالله تعالی وجه این اشکال ضمن بحث از اشکالات معجم الرجال بررسی خواهد شد[4].
و لکن علامه سبحانی در جواب اشکال چنین فرموده:
«لا یضرّ ما ذکرناه بحجیّة دعوی الشیخ فانّه و ان کان لا یثبت به اتفاق العلماء الامامیة علی التسویة و لکن یثبت به التوثیق المشهور لمشایخ ابن ابی عمیر و انّه کانت هنا شخصیّات یزکّون جمیع مشایخه و لاجله یعاملون مع جمیع مراسیله معاملة المسانید[5]».
***
[1]) الوجیزة طبع مکتبة الاسلامیة، ص6.
[2]) کلیّات فی علم الرجال، ص215.
[3]) همان.
[4]) شرح البدایة فی علم الدرایة، ص142.
[5]) کلیّات فی علم الرجال، ص214.