درس 235:
یک شنبه 18/3/1404 هـ.ش مطابق با 12/ ذی‌الحجه/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
ملاحظاتی در اتحاد و اختلاف
انصاف اینست که حول اتحاد و اختلاف ملاحظاتی داشته باشیم که به ترتیب یادآور می شویم:
ملاحظه ی اولی اینست که:
نزاع در طلب و اراده، طلب و اراده ی الله متعال است نه طلب و اراده ی بشر بنابراین طلب و اراده ی باری تعالی عین اراده ی اوست و بالعکس و این هردو عین عمل حضرت باری است و بالعکس بنابراین مراحل پنجگانه از تصوّر شروع تا تحریک عضلات درباره ی اراده حضرت باری تصوّر نمی شود و این تصوّرات در اراده های بشری است بنابراین بین خالق و مخلوق و ربّ و مربوب خلط شده است.
زمانیکه طلب و اراده بین خالق و مخلوق فرق داشته باشد کسیکه قائل به اتحاد است مانند مرحوم آخوند مراد ایشان طلب و اراده ی باری تعالی است و حرف درستی می باشد و چنانچه مراد طلب و اراده ی بشری باشد چنین اتحادی درست نیست و حق در اینجا با کسانی است که قائل به اختلاف و تغایر است و اینکه در بشر جوانح و جوارح معنی دارد و بین هردو فرق وجود دارد و روشن است که اراده فعل جوانحی است و طلب عمل جوارحی چنانچه علامه سبحانی فرمود امّا در قبال الله متعال جوارح و جوانح معنی ندارد زیرا: خدای متعال ذات بلا کیف است پس از چنین نسبت هایی بریئ می باشد بلکه جلّ جلاله و علی مقامه.
***