درس 200:
شنبه 30/1/1404 هـ.ش مطابق با 20/ شوال/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
ادله ی قول مختار
دلیل اوّل این است که:
مفهوم مشتق تلوّن ذات و انحاء نسب نمی باشد چه نسبت صدوری باشد یا وقوعی و یا ثبوتی و یا ظرف باشد تا اینکه رکن وتید همان ذات باشد چه مبدئش باقی باشد یا منقضی شده باشد بلکه مفهوم مشتق تلوّن مبدء است به انحاء نسبت ها و اینکه مفاهیم مشتق از مبدء انتزاع شده به اعتبار الوان نسب است که بین مبدء و ذات حاصل گردیده و چیزی که شأنش این باشد مبدء محور است نه ذات.
دلیل دوّم اینست که:
آنچه متبادر است در حین اطلاق مشتق تلبّس به مبدء است در حال نه کسیکه آن کس متلبّس بوده یا بعداً متلبّس می شود، بنابراین اگر بگوییم: صلّ خلف العادل از این جمله تبادر می کند تلبّس به مبدأ عدالت موجوده نه کسی که قبلاً عادل بوده یا بعداً عادل می شود ولی فعلاً فاسق است و عدالت از وی منقضی شده.
دلیل سوّم اینست که:
صحّت سلب دارد کلمه مشتق از کسی که مبدأ از وی منقضی شده بنابراین گفته می شود: هو لیس بعالم درباره شخصی که دچار فراموشی شده و حافظه اش پاک گردیده و این علامت در صورت اثبات علامت مجازیت است.
دلیل چهارم اینست که:
اگر فرض شود که مشتق برای اعم وضع شده لازم می آید که بر موضوع واحد ضدّین صدق کند مثلاً زیدی که در گذشته قائم بوده و فعلاً قاعد است لازم میآید که هردو وضع در قبال او صادق باشد و روشن است که ضدّیت بین هردو مبدء که قیام و قعود باشد وجود دارد.
***