درس 195:
شنبه 23/1/1404 هـ.ش مطابق با 13/ شوال/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
جواب سوّم اینست که:
امکان دارد بین حال و استقبال جامعی پیدا شود و آن جامع مالم یمض من الزمان است و این جامع در وضع واضع کفایت می کند زیرا: ممکن است با این جامع به موضوع له اشاره شود.
جواب چهارم اینست که:
بگوییم ملاک در ماضی بودن یا مضارع بودن لفظی یا حال تکلّم است یا حدثی که مقرون به کلام است و هردو مثال ماضی و مضارع از قبیل ثانی می باشد نه از قبیل اوّل فلذا ملاک در وضع همان مجیئ می باشد که ضرب زید بالنسبة به ملاک ماضی می باشد چنانکه ضربه بالنسبة به ملاک مضارع می باشد فلذا تعارضی در بین نیست و بالجمله این ادله نه کافی است و نه شافی[1].
انصاف اینست که:
کلام، کلام مرحوم آخوند است در این منازعه و لذا با تأییدات اربعه محکم نمودیم که قبلاً شناختیم و اعاده نمی کنیم و همچنان متعرض نمی شویم بحث تفاوت اسم و حرف را که به عنوان اطّراد یا استطراد مورد بحث آخوند است و کسیکه علاقمند بحث تفاوت است به صفحه 63 کفایه مراجعه کند.
***
[1]) المحصول فی علم الاصول، ج1، بحث زمان و زمانیات.