درس 152:
شنبه 8/10/1403 هـ.ش مطابق با 26/ جمادی الثانی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
چه بسا ممکن است در این مقام اشکال شود که تمسّک به اطلاق فرع احراز موضوع است و رجوع شک نیز به عوارض و حالات موضوع است، بنابراین شک در مقام برگشت دارد به شک در دخول آن شی در مسمّی و چنین شکی مستلزم صدق موضوع و عدم آن است، علی هذا تمسّک به اطلاق صلاتی و نفی استعاذه و جلسه استراحة از باب مثال فرع صدق صلاة است بر فاقد که در نتیجه صحیحی نمی تواند به اطلاق تمسّک کند به همین جهتی که گفته شد همان گونه که اعمّی نیز تمسّک نمی تواند و کسی که قائل است به صحّت تمسّک به اطلاقات بیانیّه یا مقامیّه برای صحیحی دفع شده است زیرا: بحث و مقام در اطلاقات لفظیه است نه چیز دیگر.
و تمسّک به اطلاق همچنان صحیح نیست از ناحیه اینکه اطلاقات کتاب به دلیل ورودش در تشریع ممکن التمسک نیست کما اینکه تمسّک به اطلاق صحیح نیست برای کسی که قائل است به حلیّت غنم مغصوب به دلیل اطلاق «الغنم حلال» برای اینکه اطلاقات در مقام بیان و تشریع کلّی وارد نشده و اعمّی نیز تمسّک برایش جواز ندارد زیرا: مسمّی هر چند اعم است و لکن مأمور به صحیح است نه اعمّ بنابراین شک در جزئیت چیزی شک در تحقق صلاة صحیحه است بنابراین ثمرهی شما فایده ای ندارد.
و اینکه ثمره در عداد ثمرات اصولیه باشد همچنان مشکل است زیرا: ثمره اصولیّه کبری واقع می شود در عملیّه استنباط بدون اینکه نیازمند ضمیمه باشد و المقام لیس کذالک بنابراین غایت ثمره با چشم پوشی و مسامحه از آنچه گفتیم و اشکال کردیم مطلق الوجود است یا وجود مطلق نزد اعمّی و عدم آن است نزد صحیحی و این بحث مربوط میشود به مبادی فقهیه نه به چیز دیگر
***