درس 138:
یک شنبه 18/9/1403 هـ.ش مطابق با 6 جمادی الثانی 1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مسلک ششم: مسلک مرحوم خویی است
مرحوم سیّد ابو القاسم خویی مسلکی دارد به این مضمون:
هر مخترعی آنچه را اختراع می کند نسبت به آن شناخت دارد و فرق ندارد که این مخترع شارع باشد یا غیر شارع و روایاتی است در این باره که دلالت دارند بر اینکه تکبیره و تسلیمه هردو معتبرند در مخترعه شارع چه اینکه صلاة اوّلش تکبیر است و آخرش تسلیم و همچنان رکوع و طهارت در نماز معتبر است زیرا: هرکدام تشکیل دهنده حقیقت نماز است و غیر از این ارکان و اجزاء از سایر اجزاء و شرایط از حقیقت صلاة خارج است و لکن در مأمور به دخالت دارند بنابر اختلاف اشخاص و حالات و مراد از دخالت طهارت و رکوع و همچنان سجود که اعم از رکوع است و از ابدال به حساب می آید باکی ندارد که مقوّم امر اعتباری باشد بر سبیل بدلیّت.
کما اینکه منعی وجود ندارد از دخالت شیئی در مرکّب اعتباری به هنگام وجود آن شیئ و خارج بودن آن از مرکّب اعتباری هنگام عدم وجودش زمانی که مسمّای مرکّب بالنسبة مأخوذ باشد بنحو لا بشرط چنانکه قضیه همین گونه است بالنسبة بغیر مأخوذ در مسمّی مانند: قرائت و تشهّد و غیر این دو اگر عین اینها واجب باشد و چنانچه واجب نباشد به تحقق نماز تغییری وارد نمی کند چنانکه قضیه همین گونه است در حدیث دار که این حدیث موضوع است به سه چیز که شامل ساحه و دیوار و اتاق باشد و در اینجا اگر ایوانی قرار دارد و سردابی در آن گذاشته شده جزء دار است و چنانچه جزء نباشد عدم آن ضرر ندارد و همه اینها از حقیقت دار خارج است و لکن در مسمّی داخل می باشد[1].
***
[1]) تعلیقة علی الاجود، ج1، ص41_40.