درس 131:
چهار‌‌شنبه 7/9/1403 هـ.ش مطابق با 25/ جمادی الاولی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
تفصیل صور نزاع
یک صورت از صور نزاع صورت نزاع بنابر قول بر مجازیت است که در این صورت نزاع طوری تصویر می شود که علاقه و مناسبت بین معانی لغویه و معانی صحیحه محل سوال باشد که آیا چنین علاقه و مناسبتی ملاحظه شده است یا اینکه ملاحظه نشده است و معانی جدیده داخل دایره نیست.
و امّا صورت نزاع بنابر قول قائلین به حقیقت لغویه اینگونه تصویر می شود که آیا خصوصیات دلالت دارند بر اسامی صحیحه یا خیر دلالت دارد بر اعم از صحیحه و فاسده.
و اگر بخواهیم همه را تحت عنوان واحد قرار دهیم و در یک دایره جمع کنیم اولی اینست که بگوییم که: اصل در اینجا چست؟ یعنی در جایی که شارع استعمال می کند الفاظ عبادات و معاملات را در معانی جدیده ما هو الاصل؟ یا اینکه بین مختار ما از بین اقوال جمع کنیم بدین گونه که بگوییم ما هو الموضوع له؟ یعنی که موضوع له الفاظ عبادات و معاملات و اصل در استعمال اینها در معانی جدیده چه خواهد بود؟ در این صورت است که امر ما آسان می شود و بحث ما در تمام اطراف قضیه بطور مشترک که صحیح و اعم باشد جریان می یابد.
کلام مرحوم آخوند در صحت
مرحوم آخوند می فرماید که: صحت و فساد در این بحث به اختلاف علوم مختلف می شود هم از نظر معنی و هم از نظر مفهوم بنابراین نزد اطبّا صحت به معنای انتظام مزاج است و فساد به معنای اختلال آن و نزد فقهاء صحت به معنای سقوط اعاده و قضاء است و فساد به معنای عدم سقوط هردو و نزد متکلمین صحت به معنای موافقت شرعیه است و فساد به معنای عدم موافقت و امثال این علوم و ارباب دانش؛ پس حد مشترک چه خواهد بود تا از آن بحث کنیم؟
***