درس 130:
سه شنبه 6/9/1403 هـ.ش مطابق با 24/ جمادی الاولی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
صحیح و اعم
اصولی ها از قدیم تا عهد مرحوم آخوند بحث صحیح و اعم را به این عبارت طرح کردند: «الالفاظ العبادات هل هی موضوعة لصحیح منها ام للاعم منها و من الفاسد؟» که در این نحو از طرح بحث حق شرکت در بحث مخصوص کسانی است که قائل است به ثبوت حقیقت شرعیه و امّا بقیه حق شرکت در این بحث را ندارند زیرا: نزد بقیه وضعی وجود ندارد.
و امّا مرحوم آخوند کلمه موضوعه را از طرح بحث برداشته تا اشتراک حاصل شود و قائلین همه اقوال در بحث شرکت بتوانند و بجای کلمه موضوعه کلمه اُسام را آورده و چنین فرموده: «العاشر: انّه وقع الخلاف فی انّ الفاظ العبادات اُسام لخصوص الصحیحة او الاعمّ منها[1]».
و لکن تغییر مرحوم آخوند و تبدیل موضوعه را به اسامٍ مقداری از اشکال را مرتفع کرده که عبارت از اشکال قائلین به وضع تعیّنی باشد زیرا: وضع در تعیّن مسامحه است و همچنان اشکال قائلین به وضع تعیینی را مرفوع ساخته زیرا: وضع در تعیین محقق است و لکن اشکال قائلین به مجازیت را برطرف نکرده و همچنان اشکال منکرین حقیقت شرعیه را مرفوع نساخته زیرا نزد آنان احتیاج و نیازمندی بر قرینه مسلم است.
و امّا تفرید اسم عبادات در کلام آخوند به خاطر طرح معاملات است بعد از چند صفحه در کفایه و مختصر کلام اینکه نزاع صحیح و اعم مطابق تمام اقوال جاری می شود و لکن به تغییر جزئیات و تفصیلی که می آوریم:
***
[1]) کفایة الاصول، ج1، ص34.