درس 128:
یک‌‌شنبه 4/9/1403 هـ.ش مطابق با 22/ جمادی الاولی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
زمانی که عبارت آخوند را مشاهده می کنیم ظاهرش می رساند که حقیقت شرعیه به سبب وضع تعیینی است که در لسان شارع صورت پذیرفته و قطع به آن گزاف نبوده دلیلش تبادر است و لکن استعمالی که برای وضع محقق شده بدون قرینه بوده که هیچگونه مجازیتی درکار نبوده نه مجازیت سببی و نه مجازیت جزئی و نه غیر اینها بلکه استعمال شارع این الفاظ را در معانی مستحدثه استعمال حقیقی بوده الفاظ در قبال چنین استعمالاتی در شرع ما مجاز است و در قبال عدم نصب قرینه حقیقت است و لکن مرحوم آخوند اثبات حقیقت شرعیه را به وجوهی که ذکر فرمود قبول ندارد یعنی طریق آقایان طرفدار اثبات حقیقت شرعیه را نمی پذیرد و امّا طریق خودش را که طریق مخصوص است در جهت اثبات حقیقت شرعیه می پذیرد و مثالش در عرف جایی است که اگر زوج برای زوجه بگوید ائتنی زیداً و اشاره کند به مولودی که در دامنش قرار دارد و هنوز نامی بر او ننهاده چنین استعمالی حقیقت است زیرا: قرینه ندارد بلکه چنین استعمالی قبل از تسمیه است و استعمال کذایی ضرر وارد نمی کند به اینکه نه حقیقت باشد و نه مجاز.
و مرحوم محقق نائینی و بعضی شاگردانش بر مرحوم آخوند اشکال نموده و فرموده اند که چنین فرمایشی محال است و مرحوم محقق عراقی که آقا ضیاء باشد صاحب مقالات اصول به طرفداری از مرحوم آخوند قیام نموده اشکال را وارد نمی داند و مرحوم فاضل لنکرانی جواب محقق عراقی را تمام نمی داند و ما هیچ کدام از ایرادات و جوابات را متعرض نمی شویم بخاطر اطاله ی بلا طائل که قبلاً عرض کردیم.
***