(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 136:
یک شنبه 18/9/1403 هـ.ش مطابق با 6/ جمادی الثانی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مرحوم شهید در فصل جدید چنین می نویسد:
«الفصل الثالث فی الولاء
و یرث المعتق عتیقه اذا تبرّع و لم یتبرّاء من ضمان جریرته و لم یخلّف العتیق مناسباً فالمعتق فی الواجب سائبة و کذا لو تبرّع من ضمان الجریرة و ان لم یشهد و المنکّل به ایضاً سائبة».
بحث ولاء
ولاء به فتح واو به معنای مطلق قرب و نزدیکی است و مراد در باب میراث قرب احد شخصین است یا بیشتر به شخص دیگر به نحوی که موحب میراث بردنش شود بدون نسب و زوجیت و اقسام ولاء چنانکه در اوّل کتاب تقریباً یادآوری شد سه قسم است به ترتیبی که ذکر می کنیم:
قسم اوّل: ولاء عتق است.
قسم دوّم: ولاء ضمان جریره است.
قسم سوّم: ولاء امامت است.
مرحوم مصنّف از ولاء عتق شروع کرده چنانکه در متن مشاهده فرمودید به اینکه مولای معتق از آزاد شده اش میراث می برد زمانیکه عتق او تبرّعاً و مجاناً باشد و مولای معتق از ضامن جریره عبد برائت پیدا کرده باشد مقارن با آزادی یا بعد از آزادی فرق نمی کند و این عتیق وارث نسبیی نداشته باشد و چنانچه این سه شرط موجود باشد عتق مولا عتق تبرّعی بوده ربط و علاقهای بین او و عبدش باقی نمی ماند چنانکه مرحوم مصنّف از وارث نسبی به کلمه “مناسباً” تعبیر کرده.
***