درس 80:
چهار‌شنبه 24/2/1404 هـ.ش مطابق با 16/ ذی‌القعده/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
اکثر روایات محدّثین عامه در تفسیر آیات از صحابه بوده موقوف گفته می شود نه مرفوع.
اینکه این روایات مبیّن شأن نزول آیه باشد که در آن صورت از تحت موقوف خارج شده مرفوع گفته می شود و لکن مرفوع لبّی نه مرفوع لفظی مانند: روایت جابر که می گوید:
«کانت الیهود تقول: من اتی امرئته من دبرها فی قبلها جاء الولد احول فانزل الله تعالی: “نسائکم حرث لکم فأتوا حرثکم انّی شئتم”(بقره/223)» که چنین روایتی مرفوعه به حساب می آید نه موقوفه.
و مثل این مورد است جایی که در روایت حکایت شود از امور غیبیه که نوعاً برگشت می کنند به حیات اخروی که در این گونه موارد برای عقل طریقی وجود ندارد بنابراین طبع قضیه اقتضاء می کند که چنین حدیثی از معصوم باید گرفته شده باشد فلذا در قطار مرفوعه به حساب می آید نه در قطار موقوفه.
و نظیر این دو مورد است جایی که مصاحب معصوم کاری انجام داده باشد به مرئای معصوم و منظر او چنین احادیثی از قطار موقوفه خارج می شود و در قطار مرفوعه داخل می گردد برخلاف جاهایی که عمل در مرئا و منظر معصوم انجام نگرفته باشد.
علی ایّ تقدیر روایات موقوفه حجیّت ندارند هرچند که سندش اتصال داشته باشد به صحابی به دلیل اینکه حجیّت مال قول خود معصوم است نه مال قول صاحب معصوم، علی هذا دانسته شد روایاتی که از صحابه نقل شده حول تفسیر آیات قیمتی ندارد و اینگونه روایات را که مروی در آنها صحابی می باشد نه معصوم طبری در تفسیرش زیاد نقل نموده و تقریباً همه ی روایات او موقوفات می باشند و سیّوطی نیز مانند طبری به موقوفات چسپیده است که این هردو عالم اهل سنت اقوال صحابه را حول آیات جمع آوری کرده درج تفاسیرشان نموده اند.
***