درس 75:
سه شنبه 9/2/1404 هـ.ش مطابق با 1/ ذی‌القعده/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
حول سابق و لاحق
زمانی که دو راوی در اخذ حدیث و روایت از استاد یا شیخ الحدیث مشترک باشند ولی موت احدهما بر دیگری تقدّم داشته باشد چنین روایت و حدیثی مسمّی شده به حدیث “سابق و لاحق” و مرحوم شهید ثانی در کتاب الرّعایة فی علم الدرایة صفحه 366 آن را توضیح داده به این صورت:
نهایت چیزی که در عصر ما از آن اطّلاع حاصل کردیم حدود 86 سال است و آن اینکه: شیخ مبرور ما نورالدین علی بن عبدالعالی “میسی” و شیخ فاضل ما ناصر بن ابراهیم بویهی احسائی هردو نفر روایت نموده اند از شیخ ظهیرالدین بن محمّد بن حسّام درحالی که بین وفات این دو نفر 86 سال فاصله است زیرا: شیخ ناصر “بویهی” در سال 852 هـ.ق وفات یافته و شیخ میسی در سال 938 که تفاوت همان 86 سال است هرگاه یکی را از دیگری تفریق کنیم و این است توضیح مفهوم حدیث سابق و لاحق و مصداق آن.
حول اکابر از اصاغر
روایت یا حدیث اکابر از اصاغر در جایی محقق می شود که: مروی عنه از راوی اقلّ سنّاً باشد و راوی اکثر سنّاً از مروی عنه یا اینکه مروی عنه دون راوی باشد در لقاء شیخ و استادش چنین حدیثی را حدیث یا روایت اکابر از اصاغر گویند و از باب مثال هرگاه صحابی از تابعی روایت کند و تابعی از تابعیِ تابعی و تابعیِ تابعی از غیرش روایت کند که آن غیر سنّاً و زماناً اقل باشد.
***