درس 52:
چهارشنبه 14/9/1403 هـ.ش مطابق با 2/ جمادی الثانی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
محدّثین و فقهاء اتفاق دارند بر اینکه قرآن کریم توسط قرآن نسخ می شود یعنی آیه با آیه قابل نسخ است و همچنان قرآن کریم توسط سنت قطعیه قابل نسخ است و لکن اختلاف محدثین و فقهاء در این است که آیا نسخ کتاب شریف توسط خبر واحد جایز است یا خیر و امّا حق این بحث که موضوع نسخ کتاب باشد با این اجمال ادا نمی شود و نیاز دارد به بحث مبسوط و مفصل که اگر فرصت شد بحث می کنیم
و امّا نسخ سنت توسط سنت موضع وفاق است و مرحوم کلینی در کتاب کافی باب فضل العلم به این مطلب اشاره دارد که در صورت علاقه مندی می شود در آن باب مراجعه کرد و احادیثی که در نسخ وارد شده است را مطالعه نمود و یک نمونه را می شود یادآوری کرد که راجع به زیارت قبور است که از سوی نبی خاتم صلوات الله و سلامه علیه منع شده بوده درحالیکه در زمان شرک و بت پرستی کثرت زیارت بوده بین قبور مشرکین و این زیارات همراه بوده با نوحه های زنانه با محتوای شرک آلود و سپس در ابتدای ظهور اسلام از این کار منع گردید و پس از منع نسخ گردیده دستور جواز صادر فرمود در حدیثی که صدر آن منع است و ذیل آن جواز و نفس حدیث این است: «کنت نهیتکم عن زیارة القبور فزوروها[1]».
آنچه را دانستیم بازهم بدانیم که نسخ همان گونه که با سخن متحقق می شود توسط عمل نیز تحقق پیدا می کند چنانکه در این حدیث شریف نسخ عملی را مشاهده می کنیم آنجا که فرموده است: «افطر الحاجم و المحجوم» که در حدیث دیگر چنین آمده است: «احتجم رسوله الله(ص) وهو صائم[2]».
***
[1]) المسند، ج1، ص145 و الرعایة فی علم الدرایة، ص128.
[2]) سنن ترمذی، ج3، ص143 و بحار الانوار، ج96، ص274.