درس 40:
سه شنبه 01/8/1403 هـ.ش مطابق با 18/ ربیع الثانی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
حدیث مفرد
حدیث مفرد حدیثی است که شخص واحد در مرتبه واحده یا جمیع مراتب آن را نقل کرده باشد و یا به این معناست که روّات از نحله خاص باشد یا از بلد خاص یا از ملت خاص که چنین حدیثی مفرد گفته می شود و حضرت آیت الله سبحانی(دام ظله) در این مورد چنین فرمایش کرده:
«وهو خبر الذی ینفرد بنقله اما راوٍ واحد او نحلة واحدة او اهل بلد خاص فالاوّل: ما رواه ابوبکر عن النبی: نحن معاشر الانبیاء لا نورّث دیناراً و لا درهماً و ما ترکناه صدقة، فقط تفرّد بروایته و لم یرویه عنه غیر الابوبکر احد و نظیره فی روایتنا ما تفرّد بنقله احمد بن هلال ابوجعفر العبرتایی و مثله ما تفرّد بنقله الحسن بن الحسن اللؤلؤی و الثانی: ما تفرّد به فطحیّة و هناک روایات کثیرة بهذه السند: احمد بن حسن بن علی بن فضّال عن عمر بن مسعدة عن مسعدة بن صدقة عن عمار الساباطی و هؤلاء کلهم فطحیّة و الثّالث: کما اذا تفرّد بنقله اهل بلد معین کمکّه مثلاً[1]».
و همچنان شهید ثانی حدیث مفرد را چنین تعریف کرده و توضیح داده:
«المفرد هو قسمان: لانّه امّا ان ینفرد به راویه عن جمیع الروّات وهو الانفراد المطلق و الحقه بعضهم بالشّاذ و سیأتی انّه یخالفه او ینفرد به بالنسبة الی جهة وهو النسبی کتفرّد اهل بلد معیّن کمکّة و البصرة و الکوفة او تفرّد واحد من اهلها[2]».
ثمّ:
از این عبارات دانسته می شود که مفرد دو قسم است: مفرد مطلق و مفرد نسبی و قسم اوّل حدیثی است که راویاش یک نفر باشد و قسم دوّم حدیثی است که نحله خاص یا طائفه خاص آن را نقل کرده باشد مانند: نقل فضیلت ماه رمضان که فقط از اصفهانی ها شنیده شده،
نعم:
زمانی که مضمون مفرد مقابل مشهور باشد در این صورت شاذ گفته می شود نه در غیر این صورت پس آنچه شهید ثانی فرموده که الحاق بعضی رجالی ها مفرد را به شاذ صحیح نیست درست فرموده.
***
[1]) اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایّة، ص62.
[2]) الرّعایة فی علم الدرایة، ص103.