درس 38:
سه شنبه 24/7/1403 هـ.ش مطابق با 11/ ربیع الثانی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
حول اقسام حدیث مرفوع
حدیث مرفوع را در روشنایی تعریفاتی که ارائه شد شناختیم و لکن اقسام مرفوع باقی مانده که اکنون به ترتیب بحث می کنیم:
قسم اوّل:
“رفع قولی صریح” است مثل اینکه راوی دیگر بگوید: «سمعت المعصوم(ع) یقول: کان شیئ مردود الی الکتاب».
قسم دوّم:
“رفع فعلی صریح” است مثل اینکه راوی دیگر بگوید: «رأیته علیه السلام یفعل کذا».
قسم سوّم:
“رفع تقریری صریح” است مثل اینکه راوی دیگر بگوید: «فعل حسن کذا و لم ینکره علیه السلام و لم یکن موضع موضع التقیّة».
قسم چهارم:
“رفع قولی حکمی” است مثل اینکه راوی دیگر از جنت و نار خبر بدهد و روشن است چنین خبری ممکن نیست که از شخص عادی صادر شود الّا اینکه پای عصمت در میان باشد.
قسم پنجم:
“رفع فعلی حکمی” است مثل اینکه از شخصی اعمال خاص صادر شود نظیر صوم و صلاة به قسمی که چنین عملی بدون تعلیم معصوم از کسی صادر نمی شود.
قسم ششم:
“رفع تقریری حکمی” است مثل اینکه بعضی روّات خاص از عمل خاص در حضور معصوم(ع) خبر بدهد به قسمی که اطلاع امام(ع) از این عمل دور نباشد که گویا در مسمع و محضر او انجام گرفته و معصوم انکار نکرده پس معلوم است که چنین عملی منکَر نیست.
مرحوم مامقانی اشاره نموده به مرفوع صریح و غیر صریح آنجا که نوشته است:
«المرفوع له اطلاقان: احدهما: ما سقط من وسط سنده او آخره واحداً و اکثر مع التصریح بلفظ الرفع کإن قال: روی الکلینی عن علی بن ابراهیم عن ابیه رفعه عن ابی عبدالله(ع) و هذا داخل فی اقسام المرسل بالمعنی الاعمّ، الثانی: ما اضیف الی المعصوم(ع) من قول او فعل او تقریر أی وصل آخر السند الیه سواء اعتراه قطع و ارسال فی سنده ام لا، فهو خلاف لا وقوف».
***