درس 120:
شنبه 11/12/1403 هـ.ش مطابق با 30/ شعبان/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
فهرست مرحوم نجاشی اختصاص دارد به رجال شیعه و امّا رجال عامّی در آن تذکّر نرفته الّا جایی که عامّی از شیعه روایت نموده باشد یا کتابی تصنیف کرده باشد که در آنجا یادآوری کرده همراه با تنبیه مانند مدائنی و طبری و همچنان جرح روّات و تعدیل آنان را بطور غالب متعرّض شده چه بنحو استقلال و چه بنحو استطراد.
ثمّ: مرحوم نجاشی برای عدّهای از روّات زندگینامه و ترجمه نوشته و امّا برخی را در غیر تراجم شان توثیق کرده مانند: احمد بن محمّد بن سلیمان زراری که وی را در ترجمه ی جعفر بن محمّد بن مالک تحت رقم 313 توثیق کرده و همچنان سلمه بن محمّد بن عبدالله خزاعی را در ترجمه ی برادرش منصور بن محمّد تحت رقم 1099 توثیق کرده و همچنان شهاب بن عبد ربّه اسدی را در ترجمه پسر برادرش اسماعیل بن عبدالخالق تحت رقم 50 توثیق نموده و غیر این روّات از دیگر ثقات که اکنون مجال ذکرشان نیست.
و گاهی رجالی را توثیق کرده در تراجم دیگران مانند: احمد بن محمّد بن هیثم عجلی که ایشان را توثیق نموده در ترجمه پسرش حسن تحت رقم 151 و همچنان اسد بن اعمر مصری را توثیق کرده در ترجمه پسرش داوود تحت رقم 414 و همین گونه اسماعیل بن ابی المال اسدی را توثیق کرده در ترجمه برادرش ابراهیم تحت شماره 131 و غیر این افراد از کسانی که در اینجا مجال ذکرش نمی باشد.
مشایخ نجاشی
و امّا مشایخ مرحوم نجاشی به 32 نفر می رسد که مرحوم علامه مامقانی در خاتمه کتاب تنقیحش، جلد 2، صفحه 90 آنها را یادآوری کرده و همچنان مرحوم نوری درکتاب مستدرک الوسایل، جلد سوّم، صفحه 504 این مشایخ را متذکّر است و کذالک علامه سبحانی در کلیات رجالش، صفحه 285 تا 288 مشایخ نجاشی را شمرده است که از آن میان 3 نفر را به عنوان نمونه یادآوری می کنیم:
اوّلی شیخ مفید است که ایشان را به شیخ ابی عبدالله تعبیر می کند و دوّمی ابوالفرج کاتب است که عبارت است از محمّد بن علی بن یعقوب بن اسحق بنی ابی قرّه ی قنایی می باشد که وی را در کتابش توثیق نموده و توصیف و ثنا کرده و سومی ابو عبدالله محمّد بن علی بن شاذان قزوینی است که ایشان اکثر روایاتش را از احمد بن محمّد بن یحیی عطّار روایت می کنند و همینطور بقیه مشایخ نجاشی که تا 32 نفر یادآوری شده.
این بود تمام مشایخ ستّه که به توثیق عام توثیق شده اند و لکن این توثیقات مفید حصر نبوده تا گفته شود که: انّهم لا یروون الّا عن ثقة بلکه روایات اینان غالباً از ثقهاند ولی بطور غیر غالب ممکن است از غیر ثقه نیز روایت کنند.
***