دور دوّم دروس علم رجال حضرت آیت الله العظمی حاج واعظ زاده بهسودی(دام ظله)

درس 114:

یک‌ شنبه 28/11/1403 هـ.ش مطابق با 17/ شعبان/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت^(ع).

تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می ­گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول­ها.

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.

مشایخ ستّة

شش نفر نزد اصحاب شیعه از مشایخ مشهور اند که در حق­شان گفته اند: انّهم لا یروون الّا عن ثقة و این توثیق از توثیقات عامه است نظیر: توثیقاتی که در قبال مشایخ ثلاثه وجود داشت که همه را همراه با اشکالات بررسی کردیم و اکنون نوبت بحث به مشایخ ستّه رسیده که عبارت از افراد زیر اند:

1. احمد بن محمّد بن عیسی قمّی.
2. بنو فضّال بالتمام.
3. جعفر بن بشیر بجلی.
4. محمّد بن اسماعیل بن میمون زعفرانی.
5. علی بن حسن طاطری.
6. احمد بن علی نجاشی صاحب فهرست.

ابن عیسی قمّی

ایشان احمد بن محمّد بن عیسی قمّی یکی از اجلّای ستّه می باشد که مرحوم نجاشی و مرحوم شیخ وی را توثیق کرده اند و لکن مرحوم علامه در کتاب خلاصه نقل کرده که: ایشان احمد بن محمّد بن خالد برقی قمّی را از قم اخراج نمودند که ایشان از ضعاف روایت می کند و لکن دوباره ایشان را برگرداند و از وی عذر خواست و زمانی که ایشان از دنیا رفت ابن عیسی قمّی در جنازه و مشایعتش پا برهنه حاضر شد تا خودش را از آن نسبت نابجایی که داده بود تبرئه کند و این مسئله دلالت می کند که احمد بن محمّد بن عیسی از ضعاف روایت نمی کند و الّا هم نام و معاصرش را اخراج نمی کرد و اینکه دوباره برمی گرداند دلیل می شود بر اینکه ایشان لا یروی الّا عن ثقه.

و امّا علامه سبحانی سخن علامه را نپذیرفته می فرماید:

ظاهر این است که این استنتاج باطل است به دلیل اینکه ایشان ابن خالد برقی را از قم اخراج نکرد بخاطر روایتش از ضعاف بلکه اخراجش بخاطر این بود که روایتی از ضعاف را کثرت داده بوده و بر آنها اعتماد داشته و همین مطلب را مرحوم شیخ در ترجمه اش چنین فرموده:

«و کان ثقة فی نفسه غیر انّه اکثر الروایة عن الضعفاء و اعتمد المراسیل[1]».

و مرحوم علامه در کتاب خلاصه اش چنین می نویسد:

«اصله کوفی ثقة غیر انّه اکثر الروایة عن الضعفاء و اعتمد المراسیل قال ابن الغضائری: طعن علیه القمیّون و لیست الطعن فیه، انّما الطعن فی من یروی عنه فانّه کان لا یبالی عن من اخذ علی طریقة اهل الاخبار و المتحصّل من ذالک انّ احمد بن محمّد بن عیسی اخذ علی البرقی اکثار الروایة من الضعاف وهو یدلّ علی عدم اکثاره منها لا انّه لا یروی عن ضعیف قطّ».

***

[1]) الفهرست، رقم 55.