درس 79:
یک شنبه 4/9/1403 هـ.ش مطابق با 22/ جمادی الاولی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
حجیّت اجماع منقول
کیفیّت تلقی اصحاب از چنین اجماعی را شناختیم و امّا آنچه باقی مانده است از این امر چهارم از عنوان اوّل حجیّت اجماع منقول است یا عدم حجیّت آن فلذا باید گفت که:
شکی نیست که اجماع ادعا شده از سوی ابا عمرو کشّی اجماعی است که منقول است به خبر واحد بالنسبة به ما و در اصول شناختیم که اجماعات منقوله حجیّت ندارد و مرحوم شیخ اعظم که مبتکر فن اصول است به این مطلب تصریح فرمود، بنابراین اجماع مرحوم کشّی تحت این حکم داخل است زیرا: ناقل اجماع نقل حدسی می کند نه نقل حسّی و اخبار عن حدس تحت ادله حجیّت خبر واحد داخل نمی شود زیرا: روشن است که ناقل اجماع یا نقل سبب می کند که اتفاق علماء باشد و یا نقل مسبب که قول معصوم باشد و هردو نقل اخبار عن حدس است نه اخبار عن حس به جهت اینکه اخبار از سبب بطور غالب در این باب جریان دارد که بعضی علما نقل می کند و تفحص کل وجود ندارد و نقل اجماع مرحوم کشّی نیز احتمال دارد از همین اجماعات منقوله باشد که تفحص بعض باشد نه تفحص کل امّا اسرای این تفحص را به تفحص کل از باب حدس است و در طرف مسبب نیز که قول معصوم باشد قضیه همین گونه است طوری که ناقل اجماع مسببی نظر به ملازمه می کند بین قول علماء و بین قول معصوم از باب حدس و گمان درحالیکه ملازمه ای بین این دو قول وجود ندارد، علی هذا ناقل اجماعات منقوله سبب باشد یا مسبب از تحت ادله حجیّت خبر واحد خارج است بخاطر اخبار عن حدس.
و لکن پوشیده نماند که آنچه امر را آسان می کند تصدیق روایات این 18 نفر است و تصدیق حکایات اینها که این هردو تصدیق ملازم با وثاقت آنان است چه اجماع عصابه در این مورد ثابت باشد یا ثابت نباشد فرقی نمی کند و حاصل کلام در این مقام این است که اگر اجماع مرحوم کشّی نفعی را متوجه ما نکند و حجیّت اجماعات منقوله زیر سوال برود امّا این 18 نفر از ایراد و اشکال سالم اند فلذا تصدیقات و حکایاتشان ملازم وثاقتشان است بنابراین وثاقت این 18 نفر نزد شیعه ثابت است چه اجماعی در قبالش باشد یا نباشد.
***