درس 61:
یک‌شنبه 22/7/1403 هـ.ش مطابق با 9/ ربیع الثانی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
کتاب چهارم: نقد الرّجال است
کتاب نقد الرّجال تألیف سیّد مصطفی تفریشی است که در سال 1015 هـ.ق تصنیف شده و مرحوم تفریشی از تلامذه مولا عبدالله تستری می باشد و امّا تاریخ تولّد و تاریخ ارتحالش به خوبی معلوم نیست و اجمالاً دانسته می شود که ایشان از علمای قرن یازدهم است.
کتاب پنجم: منتهی المقال است
کتاب منتهی المقال تألیف شیخ ابی علی محمّد بن اسماعیل حائری متولد سال 1159 هـ.ق و متوفّی سال 1216 هـ.ق است که در نجف اشرف وفات یافته و همانجا دفن شده و کتابش معروف است به رجال ابن علی حائری و امّا خصوصیات این کتاب دو امر زیر اند:
امر اوّل: اینست که این کتاب در حقیقت تعلیقه است بر کتاب منهج المقال استرآبادی.
امر دوّم: اینست که در این کتاب عدهای از روّات ذکر نشده به گمان اینکه این عده مجهول اند و امّا واقع قضیه چنین نیست.
عنوان سوّم: جوامع رجالیه بر منهج قدماء
به درستی مؤلفات رجالیه در قرن سیزدهم و چهاردهم به دو سبک تدوین شده که سبک اوّل سبک قدماء است بدون کیفیّت جدید و سبک دیگر سبک متأخرین است با کیفیّت جدید ابداعی که طبیعت تحقیق و تألیف چنین است، بهر صورت جوامع رجالیه بر منهج قدماء و سبک پیشینیان سه کتاب زیر است که به ترتیب یادآور میشویم:
کتاب اوّل: بهجة الآمال است
کتاب دوّم: تنقیح المقال است
کتاب سوّم: قاموس الرّجال است
و امّا کتاب اوّل: که بهجة الآمال باشد تألیف علامه علی بن عبدالله بن محمّد بن محب الله بن محمد جعفر علی یاری تبریزی متولّد سال 1236 هـ.ق میباشد و امّا خصوصیات این کتاب دو امر زیر است:
امر اوّل: اینست که این کتاب در پنج جلد کلان تألیف شده که دو جلد آن تکمله است بر منتهی المقال علامه بروجردی و باقیمانده که سه جلد باشد شرح زبدة المقال است در معرفت رجال.
امر دوّم: اینست که این کتاب مقدمه ای دارد که مشتمل است بر یازده فصل که فصل آخرش راجع به اصحاب اجماع است و برخی ابحاث متفرقه.
***