درس 60:
شنبه 21/7/1403 هـ.ش مطابق با 8/ ربیع الثانی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
کتاب دوّم: منهج المقال است
کتاب منهج المقال تألیف سید میرزا محمد بن علی بن ابراهیم استرآبادی متوفّی سال 1028 هـ.ق است، مرحوم ایشان استاد مولی محمد امین استرآبادی صاحب کتاب “فوائد المدنیّه” است. استرآبادی در رجال سه کتاب دارد که بزرگشان “منهج المقال” است و متوسط شان “تلخیص المقال” و کوچکش “وجیزه” و کتاب اوّلش مطبوع است و کتاب ثانی مخطوط و لکن در عین حال که مخطوط است شایع است و کتاب وجیزهاش در کتابخانه ی رضویّه بایگانی است و در دسترس اهل تحقیق.
کتاب سوّم: جامع الروّات است
کتاب جامع الروّات تألیف شیخ محمد بن علی اردبیلی می باشد و مرحوم اردبیلی بیست سال عمر شریفش را در تدوین این کتاب بذل نموده و جهد و تلاش خودش را در تحصیل قواعد رجالیه به کار گرفته تا اینکه روایات در پناه این جدیّت و تلاش صحیحه، مسنده، معلومة الحال، مجهولة الحال ضعیف یا مرسل از هم تفکیک شده و روشن گشته.
و امّا خصوصیات این کتاب چهار امر زیر است:
امر اوّل: اینست که روّات کتب اربعه به ابتکار خاص در این کتاب جمع آوری شده و مرحوم اردبیلی هر راوی را با آنچه روایت کرده یا از او روایت شده ذکر نموده.
امر دوّم: اینست که قواعدی را اختراع نموده که به واسطه ی این قواعد روایات مجهوله یا ضعیفه و مرسله ازهم روشن شده و مشخص گشته.
امر سوّم: اینست که مرحوم اردبیلی از ثقات متعدده نقل حدیث کرده و در حق ایشان گفته شده که ایشان از مشایخ اجازه است بنابراین منقول عنه ایشان حسن الحال است.
امر چهارم: اینست که این کتاب به سبک طبقات نوشته نشده که امرش آسان گردد و لذا در این کتاب صعوبت وجود دارد.
***