درس 206:
یک شنبه 7/2/1404 هـ.ش مطابق با 28/ شوال/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مرحوم امام همچنان اختلاف مبادی را موجب اختلاف در جهت مشتقات نمی داند و فرق را در انحای تلبّس و انتقضاء می داند که نفس کلام امام این است:
«اختلاف المبادئ المشتقات لا یوجب اختلافاً فی الجهة المبحوث عنها و انّ الفرق فی انحاء التلبّس و الانقضاء و هذا ممّا لا اشکال فیه، انّما الکلام فی وجه هذه الاختلافات فانّا نری انّ مفهوم التّاجر و الصانع و الحائک و امثالهم یدلّ علی الحرفة و الصنعة و اسماء الذات و المکان قد تدلّ علی کون الشی معدّاً لتحقق الحدث به او فیه فالمفتاح مفتاح قبل ان یفتح به و المسجد مسجد قبل ان یصلّی فیه و هکذا[1]».
نعم: از فرمایش صاحب مناهج بر می آید که اختلاف در کیفیّت تلبّس ناشی از جانب ماده است با اینکه احتمال اختلاف از جانب هیئت نیز بعید نیست زیرا: ماده در مفتاح و مسجد فتح و سجود است و لکن هیئت در هردو وضع هیئت است برای چیزی که فتح توسط آن ممکن شود یا اینکه آماده باشد برای سجده و عبادت هرچند که فتحی صورت نگفته و عبادتی انجام نشده باشد.
علاوه این احتمال، احتمال دیگری وجود دارد و آن اینکه محتمل است وصفیّت در مفتاح و مسجد بسوی اسمیّت موجود دچار انقلاب شده باشد که در آن صورت در ردیف اسماء اجناس قرار بگیرد طوری که از مفتاح و مسجد جز مکان و آلت چیز دیگری تبادر نمی کند.
***